Forensic Architecture anlattı: Neden Tahir Elçi cinayetini araştırdılar?

Hacı Bişkin / Sinem Erenler

DUVAR - Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi'nin ölümüne yol açan kurşunun hangi silahtan çıktığı ve kim tarafından ateşlenmiş olabileceğine dair rapor hazırlayan İngiltere merkezli Forensic Architecture kuruluşu, Elçi'nin üç polisten birinin silahından çıkan kurşunla öldürüldüğünü tespit etti. Forensic Architecture Araştırma Koordinatörü Bob Trafford, Gazete Duvar'la söyleşisinde savcılığın bu raporu değerlendirmesini umduklarını belirtti. Trafford, "Neden Elçi cinayetini raporlaştırdınız?" sorusuna da, "Dünya genelinde devlet kaynaklı ve kurumsal şiddeti, insan hakları ihlallerini ve çevresel yıkımı araştırıyoruz" yanıtını verdi.

[embed]https://vimeo.com/315927434[/embed]

FİLİSTİN RAPORU DAVA KAZANDIRDI

Elçi cinayetini araştıran kurum, daha önce de birçok konuda rapor hazırladı. Bunlardan biri, Ağustos 2014'te 135 Filistinlinin hayatını kaybettiği ve 'Kara Cuma' diye adlandırılan İsrail saldırısı konusunda Uluslararası Af Örgütü ile 2015 yılında ortaklaşa yürütülen projeydi. Kurum aynı zamanda, Batı Şeria'daki tarihi Battir Köyü'nün, İsrail'in inşa ettiği ayrımcı duvara karşı 2015 yılında İsrail Yüksek Mahkemesi'nde açtığı davanın kazanılmasına yardımcı olan dijital mimari modeller ve animasyonlar da hazırladı.

Vurulma anında Elçi'nin olası konumu.

NSU DAVASINI ARAŞTIRDI

Forensic Architecture ayrıca, Almanya'da 2000-2007 yılları arasında sekiz Türkiyeli, bir Yunan ve bir Alman polisi seri cinayetlerle öldüren Neo-Nazi örgütü NSU davasıyla ilgili de önemli araştırmalarda bulundu.

Ölüme neden olan atış, kurşunun geliş hattı.

Tahir Elçi'nin öldürülmesiyle ilgili hazırlanan ve cinayetin olay yerinde bulunan üç polisin silahından çıkan kurşunla gerçekleştiğinin tespit edildiği rapor konusunda ise yetkili mercilerden henüz açıklama gelmiş değil.

Tahir Elçi'nin basın toplantısı, havadan görüntüsü.

Forensic Architecture Araştırma Koordinatörü Bob Trafford'un sorularımıza yanıtları şöyle:

Forensic Architecture nasıl bir kuruluş? Tahir Elçi cinayetinden önce dünyanın hangi ülkelerinde ne tür olaylarla ilgili incelemelerde bulundunuz?

Forensic Architecture (FA) Londra'da Goldsmiths Üniversitesi bünyesinde faaliyet yürüten bir araştırma kuruluşudur. Siyasi şiddetten etkilenen topluluklar, insan hakları örgütleri, uluslararası savcılar, çevre için adalet grupları ve medya kuruluşları adına mekansal ve medya araştırmaları yürütüyoruz. Dünya genelinde devlet ve kurumsal şiddet, insan hakları ihlalleri ve çevresel yıkımı araştırıyoruz. Çalışmalarımız genellikle açık kaynaklı araştırma, dijital ve fiziksel modellerin inşası, 3B animasyonlar, sanal gerçeklik ortamları düzenleme ve kartografik platformlardan oluşuyor. Bu ortamda, şiddet olaylarını yeniden oluşturup analiz etmek için fotoğraf, video, ses dosyası ve tanıklıkları buluyor ve analiz ediyoruz. Dijital modellerimizi, şiddet mağduru kişilerle röportaj yapmak, travma hatıralarına erişmek ve keşfetmek için yeni yollar bulmak amacıyla kullanıyoruz. Daha önce nerelerde çalışma yürüttüğümüzü web sitemizde bulabilirsiniz.

Elçi'nin vurulma anının eş zamanlı dört görüntüsü.

'DEVLET TARAFINDAN YETERİNCE ELE ALINMAMIŞ VAKALAR...'

Diyarbakır Barosu size Tahir Elçi cinayetini incelemeniz için nasıl ulaştı? Siz kabul ederken hangi kriterleri göz önünde bulundurdunuz?

Baro bize ulaştığında, aldığımız her iş talebine uyguladığımız kriterlere göre davayı değerlendirdik. Araştırmalarımızı çeşitli kriterlere göre seçiyoruz: Devlet tarafından yeterince ele alınmamış bir insan hakları vakasını veya çevre sorununu ele alıyoruz. Tekniklerimiz ile yardımcı olabileceğimiz mekansal veya mimari bir boyut olmalı. Ayrıca, bize yeni araştırma teknikleri geliştirmek ve denemek için bir fırsat sunan davaları da ele almayı hedefliyoruz çünkü akademik araştırma fonumuzun yapması gereken de budur. Olayın koşulları göz önüne alındığında Tahir Elçi'nin ölümünü araştırmak için yeni bir şey önerebileceğimizi hemen düşündük. Yani, tartışmalı ve sonuçta ortaya çıkan bir olayın gerçekliğini daha iyi anlamak için mekansal olarak düzenlenmesi ve senkronize edilmesi gereken mevcut video materyali hazırlanabileceğini düşündük.

Tahir Elçi raporu: Açık ve engelsiz ateş hattıyla silahını ateşleyen tek polis var

Vurulma anının hesaplanması.

'3 POLİSTEN BİRİ...'

Raporda Elçi'nin öldürülmesinde etkili olan kurşunun bir polisin silahından çıkma ihtimalinin yüksek olduğu belirtiliyor. Bu sonuca ulaşmanızda neden olan faktörler nelerdi?

Bu raporumuzun sonucudur. Bu sonuca götüren bulgular video araştırmamız tarafından ortaya konmuş ve metodoloji raporumuz tarafından desteklenmiştir. Olay sırasında atılan her atışta muhtemel yön ve atıcının yakın bir değerlendirmesinin ardından, atışın raporumuzda A, C ve D olarak adlandırılan üç polisten biri tarafından atıldığını kesinlikle söyleyebiliriz.

Vurulma anının 3 boyutlu modellemesi.

NEDEN ELÇİ CİNAYETİ?

Sizin bir yargı kuruluşu olmadığınızı biliyoruz fakat hazırladığınız bu rapor yargı sürecinde nasıl değerlendirilmeli?

Türk adli sisteminden talepte bulunma bizim konumumuz değil. Bu yüzden raporumuzun nasıl değerlendirileceğini söyleyemiyorum. Sadece araştırmamızın, Elçi'nin ölüm anında meydana gelenleri anlamaya yönelik yapıcı ve titiz bir girişim olarak değerlendirilmesini umuyoruz. Umarız bu yeni girişim ve sağlayabileceğimiz yeni içgörüler, savcının bu konuda ilerleme kaydetme çabalarının yenilenmesine neden olur. Herhangi bir sivil ölümünün soruşturulması, herhangi bir devletin vatandaşlarına karşı sahip olduğu en temel yükümlülüklerden biridir ve umarız, Elçi'ye, Elçi'nin ailesine ve tüm Türkiye vatandaşlarına adalet sağlama yönünde yeni kaynaklar sağladığımızı umarız.

Vurulma anının modeli.

Elçi, temel insan haklarının saygın ve tutkulu bir savunucusuydu. Yargı örgütü olmasak da, önceki çalışmalarımız dünyadaki mahkeme salonları ve yasal süreçler tarafından kabul edildi ve yasal işlemlerin gerekliliklerine ve kanıt kurallarına yakından aşina olduk. Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne ayrıca Avrupa, Güney Amerika, Ortadoğu ve Güneydoğu Asya'daki mahkeme salonlarına kanıt sunduk. Örgütümüzün üyeleri Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne teknolojik danışman olarak çalışmaktadır ve çalışmalarımız Avrupa ve Güney Amerika'daki parlamento soruşturma süreçleri ve hakikat komisyonlarında da yer almaktadır. Tüm bunları akılda tutarak, analizimizin kolayca reddedilmeyeceğini umuyoruz.

Vurulma anında sokak planı.

Koşanların mermi yolu, numaralandırılmış vuruşlar.