Leyla Zana'nın durumu ne olacak?
HDP Milletvekili Leyla Zana yemini geçerli sayılmadığı için 1 yıldır TBMM'nin çalışmalarına katılamıyor. Meclis, sekreteri ve danışmanının işine son verdiği için TBMM'deki odasının kapısı kilitli, telefonları cevap vermiyor. Zana'nın yeni yasama dönemindeki durumu da belirsizliğini koruyor...
DUVAR - TBMM'de 6 Kasım 1991 günü yakın siyasi tarihin en tartışmalı günlerinden biri yaşandı. SHP listesinden TBMM'ye giren Leyla Zana'nın Türkçe başladığı yemini Kürtçe "Bu yemini Türk ve Kürt halklarının kardeşliği adına ediyorum" diye sürdürmesi büyük tartışmalara yol açtı. Zana'nın sözleri tutanaklara "Hatip tarafından bilinmeyen bir dilde birtakım kelimeler ifade edildi" diye geçti. Yemini geçersiz sayılan Zana, "Yemine ilave ettiğim sözü geri alıyorum" diyerek yeniden metni okudu.
1 Kasım 2015 seçimlerinde milletvekili seçilen Leyla Zana, aradan 24 yıl geçtikten sonra yeniden 'yemin' için kürsüye çıktığında "Biji Aşiti (yaşasın barış)" diye konuşmaya başladı, yemin metninin sonundaki "büyük Türk milleti" ifadesinin de "büyük Türkiye milleti" diye değiştirince yemini geçersiz sayıldı. Zana yeniden yemin etmeyeceğini açıkladı.
ODASININ KAPISI KİLİTLİ
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, yemin etmediği için milletvekilliği faaliyetlerini yürütemeyen Leyla Zana'nın Meclis'te bir odası var, ancak sekreteri, danışmanı ve yardımcı personeli yok. Meclis İnsan Kaynakları tarafından 21 Mart 2016 tarihinde sözleşmeli çalışan danışmanı, sekreteri ve yardımcı personelinin işine son verildi.
Leyla Zana'nın TBMM'deki 1064 numaralı odasının kapısı kilitli. Aralarında TBMM gündemlerinin de yer aldığı postaları kapının üstünde ve önünde yığılı bekliyor. Sekreterinin işine son verildiği için telefonları da cevap vermiyor. Leyla Zana, bir süre önce kabul edilen anayasa değişikliğiyle dokunulmazlığı kaldırılan HDP milletvekilleri arasında yer alıyor.
PARTİLER NE DİYOR?
Milletvekili yemini, yeni anayasa tartışmalarının önemli bir alt başlığı. TBMM'nin 24. döneminde kurulan Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nda 4 parti "yemin"de anlaşamamıştı. AKP, CHP ve MHP yemin metninin değişmesini isterken; Kürt siyasi hareketinin o dönemde TBMM'de temsilcisi olan ve bugün "HDP" adıyla yoluna devam eden BDP ise "Milletvekillerinin andiçmesine gerek yok" diyerek herhangi bir öneri vermemişti. Çalışmaları sürdürülen yeni "mini anayasa" paketinde ise yemin konusu yer almıyor.
24. dönemde anayasanın "Andiçme" başlıklı 81. maddesi için AKP'nin önerisi başkanlık hedefine göre biçimlendirilmişti. AKP, Başkan, başkan yardımcısı, bakanlar ve milletvekilleri için aynı yemini istedi. "Yemin" metniyle ilgili olarak partilerin verdiği öneriler şöyleydi:
AKP: İnsan haklarına, hukukun üstünlüğüne ve demokrasiye bağlı kalacağıma; devletin bağımsızlığını, ülkenin bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma mukaddesatım ve şerefim üzerine yemin ederim.
CHP: Milletvekili sıfatıyla anayasaya sadakatten ayrılmayacağıma, Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ve ülkenin bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma, insan haklarına dayanan demokratik ve laik cumhuriyet ilkelerine ve Atatürk devrimlerine bağlı kalacağıma milletvekili sıfatımdan kaynaklanan konum ve yetkilerimi kişisel çıkar ve yarar sağlamak amacıyla kullanmayacağıma, vatandaşların refah ve mutluluğu için çalışacağıma Türk Milleti önünde namusum ve şerefim üzerine ant içerim.
MHP: (İnandıkları mukaddes kitap huzurunda) Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve laik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; Anayasa'ya sadakatten ayrılmayacağıma; büyük Türk Milleti huzurunda, bütün mukaddesatım, namusuz ve şerefim üzerine yemin ederim.
DİĞER ÜLKELERDE DURUM NASIL?
TBMM Araştırma Merkezi'nin "Türkiye'de ve çeşitli ülkelerde parlamento üyelerinin yemini" başlıklı çalışmasında incelenen 43 ülkenin 34'ünde parlamento üyelerinin yemin etmesi zorunlu, 9 ülkede ise yemin zorunluluğu yok.
Almanya'da yemin zorunluluğu sadece Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bakanlar için, İtalya'da da sadece Cumhurbaşkanı ve hükümet üyeleri için geçerli. Çin Halk Cumhuriyeti, Fransa, İrlanda, İsveç, Norveç, Romanya, Rusya ve Slovenya ise yemin zorunluluğu bulunmayan ülkeler olarak sıralanıyor.
DİYARBAKIR'DA İFADEYE ÇAĞRILDI
Dokunulmazlığı kaldırılan milletvekilleri arasında yer alan Leyla Zana, geçen cuma günü Diyarbakır Cuimhuriyet Başsavcılığı tarafından 'şüpheli' sıfatıyla ifadeye çağrıldı. Zana'nın 'silahlı terör örgütüne üye olmak' suçlamasıyla ifadeye çağrıldığı belirtiliyor.
Bu son gelişme de dikkate alındığında yeni yasama döneminde Zana'nın durumunun ne olacağı merak konusu…