Sur'dan 'eser' kalmadı!
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'nin verilerine göre Sur'da 'tescilli kültür varlığı' niteliğindeki 599 eser yıkıldı... Tarihi yapılara ait molozlar inceleme yapılmaksızın iş makinalarıyla kaldırıldı...
DUVAR - Diyarbakır Sur'da 6 ay boyunca devam eden sokağa çıkma yasakları ve operasyonların faturası ağır oldu. İlçede operasyonlar öncesinde 147'isi anıtsal yapı, 452'si de sivil mimari eser olmak üzere toplam 599 tescilli kültür varlığı bulunuyordu.
'UNESCO Dünya Kültürel Miras Alanı' olarak tescillenen Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı'nın tampon bölgesi durumundaki Sur'da 6 Eylül 2015 tarihinden 10 Mart 2016 tarihine kadar toplam 6 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
EN ÇOK HASAR GÖREN ESERLER
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültürel Miras ve Turizm Dairesi Başkanlığı operasyonlar sırasında zarar gören ve yıkılan tescilli yapıların durumuyla ilgili bir sunum hazırladı. Sunumda, Kurşunlu Camisi, Diyarbakır Kalesi, Diyarbakır evi ve Ortadoğu'daki en büyük Ermeni Kilisesi olan Surp Giragos Kilisesi en çok hasar gören yapılar olarak gösterildi.
Sur'daki tarihi eserlere ait kalıntılar hafriyat kamyonlarıyla taşındı.
832 YAPI YIKILDI
Operasyonlar srasında en fazla hasarın yaşandığı, Cemal Yılmaz, Dabanoğlu, Fatihpaşa, Hasırlı ve Savaş mahallelerinde toplam 832 yapı yıkıldı, 257 yapı ise çatışmalardan dolayı hasar gördü. İlçede toplamda 89 tarihi yapının tamamen, 36 yapının ise kısmen yıkıldığı ve 48 yapının da zarar gördüğü tespit edilmiş durumda. Bunların 78'i tescilli sivil, 13'ü anıtsal, 81'i çevresel değeri olan yapılar niteliğinde.
2.7 BİN KİŞİ ETKİLENDİ
Suriçi'ndeki çatışma ve operasyonlardan zarar gören diğer yapılara ilişkin bilgilerse şöyle: Çatışmaların yoğun olarak yaşandığı Cemal Yılmaz, Dabanoğlu, Fatihpaşa, Hasırlı ve Savaş mahallelerinde, toplam 257 yapı, 51 işyeri, 509 hane zarar gördü. Hasar gören yapılardan ve işyerlerinden etkilenen nüfus sayısı ise 2 bin 794.
KAMULAŞTIRMA KARARI
Sokağa çıkma yasaklarının sona ermesinin ardından 21 Mart 2016 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile Suriçi'nde bulunan 7 bin 714 parselden 6 bin 292'si için kamulaştırma kararı alındı. Toplam 158 hektarlık alana sahip Suriçi'nin 140 hektarı kamulaştırma kapsamına alınmış durumda.
Bu kararın ardından 10 Mayıs 2016'da 10 hektarlık alan tamamen yıkıldı. Tecilli yapıların yoğun olarak bulunduğu Savaş mahallesinde inceleme yapılmaksızın yıkılan yapılara ait molozlar iş makinaları tarafından kaldırıldı.
Sur'da yıkılan tarihi eserler için yeterli envanter çalışması yapılmadı.
'KENTİN ÖZGÜN PLAN DOKUSU TAHRİP EDİLDİ'
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültürel Miras ve Turizm Dairesi Başkanlığı'nın hazırladığı sunumda yer alan diğer bilgilerse şöyle:
-Sur'da Koruma Amaçlı İmar Planı'na ve mevcut duruma uygun olmayan yollar açıldı, sokaklar genişletildi. Kentin özgün plan dokusu tahrip edilmiş durumda.
-Dünya Mirası olan Diyarbakır surlarının üzerinde açılan oyuklara çimento dökülerek bayrak direkleri dikildi.
-2015 yılında 50 bin 341 nüfusu olan ilçede, 25 bin kişi göç etmek zorunda kaldı.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Sur'ın yıkım haritasını çıkardı.