Gökbilimciler bulutsuz Jüpiter benzeri bir gezegen keşfetti
Gözlemlenebilir atmosferinde bulut ya da sis bulunmayan ilk Jüpiter benzeri gezegen tespit edildi. WASP-62 isimli ötegezegenin atmosferi yakından incelendi.
Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi
‘WASP-62b’ diye adlandırılan gaz devi, ilk olarak 2012 yılında Geniş Açılı Gezegen Arayışı-Güney (WASP-South) araştırması aracılığıyla tespit edilmişti. Ancak, gezegenin atmosferi şimdiye dek yakından incelenmemişti.
Astrofizik Merkezi’nde bu araştırmaya öncülük eden ve bir yüksek lisans öğrencisi olan Munazza Alam, “Tezim için öte gezegen tanımlaması alanında çalışıyorum” diyor. “Keşfedilmiş gezegenleri alıyorum ve atmosferlerini tanımlamak amacıyla onları takip ediyorum.”
JÜPİTER’İN YARISI KADAR KÜTLEYE SAHİP
'Sıcak Jüpiter' diye bilinen WASP-62b, Dünya'dan 575 ışık yılı uzaklıkta ve Güneş Sistemi’ndeki Jüpiter’in yaklaşık yarısı kadar bir kütleye sahip. Bununla birlikte, Güneş yörüngesindeki turunu yaklaşık 12 yılda tamamlayan Jüpiter’in aksine, WASP-62b yıldızının etrafındaki bir turunu yalnızca dört buçuk gün içinde tamamlıyor. Yıldızına bu kadar yakın olması onu aşırı derecede sıcak yaptığı için ona ‘sıcak Jüpiter’ adı veriliyor.
Alam, gezegenle ilgili veri ve gözlemlerini Hubble Uzay Teleskobu’nun kimyasal elementleri saptamaya yardım eden bir elektromanyetik radyasyon tespit yolu olan ‘spektroskopi’ tekniğini kullanarak kaydetti. Alam, WASP-62b’yi, bir gezegenin atmosferindeki sodyum ve potasyum mevcudiyetini saptayabilen görünür ışık gözlemleri yaparak, özellikle de konakçı yıldızının önünden geçiş yaparken üç defa izledi. Alam, “Şahsen, başlangıçta bu gezegen hakkında pek de heyecanlı olmadığımı itiraf etmeliyim. Ne var ki, verileri incelemeye başladığımda heyecanlandım" diyor.
SODYUMUN VARLIĞI KESİNLEŞTİ
Potasyuma dair bir bulgu olmamasına rağmen, sodyum varlığı çarpıcı biçimde ortadaydı. Araştırma ekibi, topladığı verilerdeki tüm sodyum emilim hatlarını, diğer bir deyişle parmak izinin tamamını görüntüleyebildi.
Alam, atmosferde bulunan bulutların ya da sisin sodyuma dair açık izleri gizlediğini ve astronomların çoğu zaman sodyumun varlığına ilişkin yalnızca küçük ipuçları bulabildiğini aktarıyor. “Bu, açık bir atmosfer gördüğümüze dair kesin bir kanıt” diyor.
Bulutsuz gezegenlere son derece nadir rastlanır; son araştırmalara göre, gökbilimciler, öte gezegenlerin yüzde yedisinden daha azının berrak bir atmosfere sahip olduğunu öngörüyorlar. Örneğin, 2018 yılında, berrak bir atmosfere sahip olduğu bilinen ilk ve tek diğer ötegezegen keşfedildi. WASP-96b diye adlandırılan bu gezegen, ‘sıcak Satürn’ olarak sınıflandırıldı.
BİLMEDİĞİMİZ BİR SÜRECİN ÜRÜNÜ
Gökbilimciler, bulutsuz atmosferlere sahip ötegezegenleri incelemenin, nasıl oluştuklarını daha iyi anlamanın önünü açabileceğini düşünüyorlar. Alam, ender görülmelerinin 'başka bir şeylerin sürmekte olduğunu ya da çoğu gezegenden farklı bir biçimde oluştuğunu gösterdiğini' dile getiriyor.
Berrak atmosferler, aynı zamanda gezegenlerin kimyasal bileşimlerini incelememizi kolaylaştırır ve bu da bir gezegenin nelerden meydana geldiğini belirlememize yardım edebilir.
Bu yılın ilerleyen günlerinde James Webb Uzay Teleskobu’nun kullanıma sokulmasının ardından, araştırma ekibi WASP-62b’yi incelemek ve daha iyi anlamak doğrultusunda yeni fırsatlara sahip olacaklarını umuyor. Teleskobun sahip olduğu daha yüksek çözünürlük ve daha büyük hassasiyet gibi gelişmiş teknolojiler, silikon benzeri daha fazla elementin varlığını araştırmak için atmosferi daha da yakından araştırmalarına yardımcı olacaktır.
Yazının orijinali Science Daily sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)