Gezegenden mektuplar: Yangın alarmları ölümleri engelliyor
Ortalama duman dedektörlerinin fiyatı tane başına bin lira falan. Sadece düzgün çalışan bir yangın alarmı ya da duman dedektörünün bile birçok canı kurtarabileceğini bilmek insanı kahrediyor.
Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan Grand Kartal Otel’de çıkan yüreğimizi dağladı. Hayat devam ediyor, evet ancak normale dönemiyoruz, belki de dönmemeliyiz. 36’sı çocuk 78 kişi karne tatili için gittikleri geceliği 29 bin lira olan otelde yanarak öldü. Tüm Türkiye bunu ekranları ardından izledi. İhmaller zinciri her geçen gün tek tek ortaya çıktı. Benim üzerine mercek tutmak istediğim ihmal yangın alarmlarının çalışmamasıydı. Biraz araştırma yaptım ve sonuçlara göre bu alarmlar ölümleri engelleyebiliyor.
Yangından sağ kurtulan birçok kişiden ihmallere ilişkin aynı cümleleri duyduk. Yangın alarmlarının çalışmadığını, yangın çıktığını geç fark ettiklerini ve duman dedektörlerinin çalışmadığı gibi birçok ihmalden bahsettiler. Zaten ortaya çıkan ilk incelemeler de bu yöndeydi.
'İKAZ BUTONUNA BASAMADIM'
Bolu Grand Kartal Otel’e yönelik soruşturma kapsamında alınan bütün ifadeleri okudum. Bu kapsamda otelin Genel Müdürü Emir Aras ve otelde müdürlük yapan Zeki Yılmaz’ın da savcılık ifadesi kamuoyuna yansıdı.
Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Halit Ergül’ün de damadı olan Emir Aras, ifadesinde özetle “En son Turizm Bakanlığının yaptığı denetim sırasında ben de vardım. Turizm Bakanlığından gelenler, oteli her yönüyle denetlediler. Yangın sırasında oteldeydim ve 7’nci katta bulunuyordum. Kızım yanımdaydı. Merdivenlerden indim ve dışarıya çıktım. İkaz butonlarına basamadım çünkü yangın çok yoğundu. O anda hiçbir şey düşünemedim. Suçlamaları kabul etmiyorum” dedi.
Ergül’ün birçok yakını ve damadı kurtuldu.
'ÖLÜM ORANLARIYLA ÇALIŞMAYAN YANGIN ALARMLARI ARASINDAKİ BAĞLANTI'
Bu ifade beni çok etkiledi çünkü yangın alarmlarının ve erken uyarı sisteminin ölümler üzerindeki araştırmalarını inceledim biraz.
Yangın güvenliği konusunda araştırmalar yapan Ulusal Yangın Koruma Birliği’nin (NFPA - National Fire Protection Association) geçen haziran ayında yayımlanan bir raporuna denk geldim. “ABD’deki Ev Yangınlarında Duman Alarmları” başlıklı raporun bulgularına göre;
• 2018'den 2022'ye kadar bildirilen ev yangınlarının dörtte üçünde yani yüzde 74’ünde duman alarmları mevcuttu.
• Ev yangını ölümlerinin yaklaşık yüzde 59’u duman alarmı olmayan ya da çalışmayan duman alarmlarından kaynaklandı.
• Ölüm oranı, duman alarmı çalışan evlerde, duman alarmı çalışmayan ya da hiç alarm olamayan evlere göre yüzde 60 daha düşük.
• Çalışan duman alarmları olan evlerde meydana gelen yangın ölümlerinin yüzde 28'i, alarm insanları uyarmadığında ve yüzde 9'u insanlar uyarıldığında ancak yanıt vermediğinde meydana geldi.
'ÖLÜM ORANLARI DÜŞÜYOR'
Rapora göre 1977’de hanelerin yalnızca dört birinden azında duman alarmı var. Duman alarmı kullanımı 1970’lerin sonlarında ve 1980’lerde hızla artmış. Ev duman alarmları daha yaygın hale geldikçe bildirilen yangınların sayısının ciddi oranda düştüğü görülüyor.
Yine araştırmada 2018 – 2022 arası bildirilen bin ev yangına başına yangın alarmı olan evlerle olmayan evler arasında fark tespit ediliyor ve alarm olan evlerde ölüm oranlarının önemli ölçüde azaldığı gözlemleniyor.
Ulusal Yangın Koruma Birliği’nin birçok yerde paylaşılan duyurularında “Duman alarmları hayat kurtarır” başlığıyla “her yıl duman alarmları olmayan veya çalışmayan evlerde ortalama bin 450 yangın ölümü meydana geliyor” deniyor.
'YILDA 2 KERE YANGIN ALARMI DENETİMİ'
Bu yangın alarmları sadece ABD’de de değil, dünyanın her yerinde önemli. Örneğin; Almanya’da da yangın önlemleri denetimler ve kontrollerde üst sıralarda yer alıyor. Her evde, otelde, işletmede mutlaka yangın alarmı ve dedektörü oluyor. Benim son bir senedir kaldığım evde bile 2 kere yangın alarmını kontrol etmeye geldiler.
Alarm deyince de gözünüz korkmasın, o kadar masraflı bir sistem değil.
'MASRAFLIYDI'
Otelin muhasebe biriminde görevli Kadir Özdemir, ifadesinde Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü uzmanları tarafından 12 Aralık 2024’te otelde yapılan denetimde, sekiz ana başlıkta ciddi yangın güvenliği eksiklikleri tespit edildiği ve bu eksikliklerin giderilmesi için otel yönetimine rapor sunulduğu söylemiş. Özdemir yangın sistemlerindeki eksikliklerin "masraflı" olduğu gerekçesiyle giderilmediğini itiraf etmiş.
Alarm ücretlerini araştırırken bu ifade geldi aklıma. Üstelik oteldeki birçok yangın alarmının çalışmadığı, alarmlarının bataryalarını boş olduğu da tespit edilen ihmaller arasındaydı.
'ASGARİ ÜCRETTEN FAZLA'
Yangın alarmlarının ücreti Almanya’da 5 euro ile 21 euro arasında değişiyor. 5’li set ve yanında 10 yıllık pillerini alınca fiyatlar 51 euroya da çıkabiliyor. Aynı sitenin Türkiye fiyatlarına da baktım. Ortalama duman dedektörlerinin fiyatı tane başına bin lira falan. Fiyatları görünce aklıma söz konusu otelin geceliğinin 29 bin lira olduğu geldi. Geceliği 29 bin lira… Türkiye’de asgari ücretten fazla yani…
'KAHREDİYOR'
Tabii ki, kamuoyuna yansıyan incelemelerden görüyoruz ki otelde sadece yangın alarmları değil, pek çok eksiklik varmış. Ancak sadece düzgün çalışan bir yangın alarmı ya da duman dedektörünün bile birçok canı kurtarabileceğini bilmek insanı kahrediyor. Otel işletmesinden, ruhsat verenlere, denetleyenlerden denetlemeyenlere sorumlular A’den Z’ye kimse belirlenip yargılanmalı. Artık “ucuz hayatlar ülkesi”nde insan canının bu kadar değersiz olduğunun yüzümüze çarpıldığı bu günlerde yetkililer yaşam için, gelecek için somut adımlar atmalı.