Gezegenden mektuplar: Geçti o asgari ücretle Arjantin’de krallar gibi yaşamak!

Türkiye’de her gün enflasyonla sınanıyoruz. Ekonomik krizden bahsedilirken en çok karşılaştırıldığımız ülkelerin başında ise Latin Amerika’nın incisi Arjantin geliyor. Peki Arjantin'in başkenti Buenos Aires ve Türkiye’nin metropolü İstanbul marketlerinde neler oluyor? 

Bundan yaklaşık 10 yıl önce Türkiye’den Arjantin’e seyahate gidenlerle konuştuğumda hep benzer ifadeleri duyuyordum. Çoğu “Asgari ücretle bile Buenos Aires’te bir ay boyunca krallar gibi yaşarsın” diyordu. Tango tutkunları, tangonun anavatanı Arjantin’e çok uygun bütçelerle gelip, adeta kamp kuruyordu. Benim de yıllar sonra dans etmek ve tango eğitimi almak için çıktığım bu seyahatte ilk ilgimi çeken de fiyatlar oldu. 

'ACILARIMIZ DA BENZİYOR'

Türkiye ve Arjantin, yıllardır birbirine benzetiliyor. Sadece ekonomi alanında değil, acılarımız da benziyor aslında. Ama bugün konumuz ekonomi; daha doğrusu enflasyon ve fiyatlar. Zira dünyada enflasyon denince akla ilk gelen ülke Arjantin. Türkiye ise bir süredir Güney Amerika ülkesinin tahtını sarsıyor; “Türkiye, Arjantin olur mu?” sorusunu sıkça duyar olduk.

Arjantin eskiden Latin Amerika'nın en güçlü ülkesi konumundaymış ancak artık enflasyonun yüzde 100'ün üzerine çıkarak son 30 yılın rekorunu kırdığı bir ülke. Ülkenin yaklaşık yüzde 40’ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

'50 DOLAR TOMARLA PARA DEMEK'

Arjantinliler sürekli değişen kur ve artan enflasyon karşısında alışverişlerini nakit yaparak çözüm bulmaya çalışıyor. Şehre geldiğimde ilk dikkatimi çeken bu konu oldu. Çünkü market kasalarındaki sıraları görünce şaşırıyorsunuz. Çoğunluk nakit peso ile alışveriş yapıyorlar. Bu da bir tomar para demek, zaten karşılıklı sayması bile epey zaman alıyor. Yani düşünün bir günlük ihtiyacınızı karşılayacak para ne cüzdana sığıyor ne de cebe. Ancak o kadar paranın değeri ağırlığıyla doğru orantılı değil. 1 dolar 1013 Arjantin pesosu demek. Yani 50 dolar bir tomar para ediyor. 

'ENFLASYON YÜZDE 87'

Bir yerlerden tanıdık geldi mi? Türkiye’de de market raflarından aldığımız ürünlerin fiyatlarının kasaya gidene kadar değiştiğine tanık olmuyor muyuz? 

Trading Economics’in verilerini incelediğimde Ekim 2024 itibariyle yıllık yüzde 193 enflasyon oranıyla Arjantin birinci sırada yer alırken Türkiye ise resmi rakamlara göre yüzde 48.58 ile dünyada enflasyonun en yüksek olduğu 6. ülke konumunda.

ENAG verilerine göre, 31 Ekim 2023 – 30 Kasım 2024 arası günlük fiyat değişimlerine bakılarak ende edilen yıllık enflasyon is yüzde 87,76.

MARKET FİYATLARI

Türkiye’de şuan asgari ücret net 17 bin TL. Şu anki kurla 488 dolar. Arjantin’de ise asgari ücret 271 bin 571 Arjantin Pesosu (ARS) yani 268 dolar. Bu tablo ışığında market fiyatlarına gelecek olursak özetle ortalama şöyle bir tablo çıkarabiliriz:

Makarna: bin 300 ARS – 1,28 dolar

Peynir: 11 bin ARS – 10,86 dolar

Mercimek: bin 400 ARS – 1,38 dolar

6’lık Yumurta: 2 bin 800 ARS- 2,76

Et: 11 bin 990 ARS – 11,83 dolar

Türkiye market fiyatları:

Makarna: 22,75 TL – 0,65 cent

Peynir: 348,95 TL – 10 dolar

Mercimek: 110 TL – 3,16 Dolar

6’lık Yumurta: 47,85 TL – 1,38 dolar

Et: 619 TL – 17,79 dolar

'ÇOK ESKİDE KALDI'

Fiyatlara bakıldığında Buenos Aires nispeten biraz daha ucuz görünse de gerçek şu ki hem Buenos Aires’te hem de İstanbul’da asgari ücretle yaşam mücadelesi veren biri iki ülkede de geçinemiyor. Uzun lafın kısası, Buenos Aires’in bizim için ucuz bir rota olduğu günler, çok eskide kalmış.