Singapur korona virüsüyle nasıl mücadele ediyor?

Zehra Molho*

Dört aydan beri yaşamakta olduğum ülke/şehir olan Singapur'un içinde bulunduğumuz korona virüsü kriziyle 3 aydır nasıl mücadele ettiğine tanıklık ediyorum.

İlk olarak Aralık ayında Çin'nin Vuhan kentinde görülen yeni korona virüsü salgınının hemen ardından Çin yeni yılına (New Lunar Year) denk gelen 23 Ocak'ta Singapur'da ilk vaka tespit edildi. Ama devletin erken tedbirleriyle vakalar hızlı kontrol altına alındı.

İlk korona virüsü semptomları görülen kişi Vuhan'dan tatil için Singapur'a gelmişti, bu sürede Singapur hükümeti temas izleme (dedektif) timi kurdu, bu tim testi pozitif çıkan kişinin hangi uçakla Singapur'a geldiğini, hangi otelde kaldığını, nereleri ziyaret ettiğini, kimlerle temas kurduğunu tespit etti. Böylece bir şüpheli (cluster) grup ortaya çıktı, bu grup içerisinde semptomları olanlar hastanede, herhangi bir semptom göstermeyenler evlerinde karantinaya alındı. Öyle ki evde karantinada olanların hiçbir şekilde dışarı çıkma hakkı yok. Günde iki kez telefonlarına konumlarını bildirmesi gereken mesajlar geliyor, evde değilse ya da telefonu başka bir yerde ise 6 ay hapis cezası veya 10 bin dolar para cezasına çarptırılıyor.

Singapur'un pandemiye karşı stratejisi iz sürerek hızlı bir şekilde temasları bulması ve şüpheli görülen herkese test yapması, keza testlerin yüzde 1'den daha azı pozitif çıkıyor, bu da yaptığı testlerin oranını gösteriyor. Tabii ki Singapur'un bu hızlı önlemleri 2002-2003'te ortaya çıkan SARS ( şiddetli akut solunum yolu sendromu) salgınına karşı olan deneyiminden geliyor.

SARS DENEYİMİ SİNGAPUR’U YENİ KORONA VİRÜSÜNE HAZIRLADI

SARS salgını 2002 Kasım ve 2003 Haziran tarihleri arasında dünya genelinde 8 bin 98 insani etkiledi 17 ülkede 774 ölüme neden oldu. İlk olarak 2002 yılının Kasım ayında Çin'in Guangdong bölgesinde görülen SARS virüsü 2003 Mart ayında Singapur'da tespit edildi, Singapur bu salgın karşısında, bugünün yeni korona virüsüne (Covid-19) karşı hiçbir önlem almayan ve sessizce yayılmasını izleyen tüm dünya ülkeleri (Avrupa ülkeleri, Amerika, Türkiye vs) gibi hazırlıksızdı. İlk enfekte olan Singapurlu kişi Hong Kong tatili sonrası ateş ve kuru öksürük şikayetleriyle hastaneye başvurdu, zatürre teşhisi konuldu ve sağlık çalışanlarına virüsü bulaştırdı, 238 insan enfekte olurken 33 insan SARS korona virüsü yüzünden Singapur'da hayatını kaybetti. Sonuç olarak Singapur bu 17 yıl önceki deneyimden çok şey öğrendi, bu süreçte herhangi bir salgın hastalığa karşı hazırlık yapıp, sağlık altyapısını güçlendirdi. Karantina hastaneleri inşa etti, negatif basınç odaları hazırladı ve bununla ilgili yasalar yürürlüğe koydu.

SİNGAPUR’DAN KORONA VİRÜSÜ DERSLERİ

Her ne kadar şu an Covid-19 salgınında Singapur'da ikinci bir dalga yaşansa da mart ayının ortasına kadar Singapur hükümeti yeni korona virüsü krizini çok iyi yönetti. Harvard Üniversitesi'nin Bulaşıcı Hastalıklar Dinamikleri Merkezi tarafından yapılan bir araştırma, Singapur'un güçlü hastalık gözetimi ve titiz temas izlemesiyle küresel ortalamanın vaka tespitinden neredeyse üç kat daha fazla tespitte bulunduğunu tahmin etmektedir. Bu nedenle Singapur vakaları iz sürüp hızlı tespit ederek ve çok fazla test yaparak pandeminin halka yayılmasını yavaşlattığı için dünyada bir model olarak görülmektedir.

Bunu nasıl yaptığına ocak ayının sonundan beri uyguladığı önlemleri anlatarak cevap vereceğim. Öncelikle Çin ile sınır kapısını kapattı yolcu almadı, son 14 gün içerisinde Çin'den dönmüş olan kişileri evde karantinaya aldı, izinli göstererek işe ve okula gitmelerini yasakladı. Ülkeye giren herkesin termal kameralarla vücut sıcaklığını ölçtü. Her kurumun üniversiteler, okullar, işyerleri dahil her çalışanının ya da öğrencisinin vücut sıcaklığını ölçmesini ve bildirmesini zorunlu kıldı. Her okulun ve iş merkezinin kapısında güvenlikler mesafeli ateş ölçer cihazlarla kişileri içeri alıyorlar (AVM'ler de dahil).

Üniversitelerde herkese ateş ölçer dağıtıldı herkes kendi ateşini günde iki kez ölçüp fotoğraflıyor ve sisteme yüklüyor, bir kez ölçmezsen uyarı alıyorsun. Diğer yandan devlet tüm halka maske ve antibakteriyel jel dağıttı, her ne kadar Singapur'da maske kullanımı Çin’deki gibi zorunlu olmasa da.

Türkiye'nin aksine Singapur hükümeti oldukça şeffaf hareket ediyor, enfekte olan insanlar hakkında ayrıntılı bilgi veriyor. Nereden geldiklerini kim olduklarını çok iyi biliyoruz; yakınlarını ilişki kurduğu insanları karantinada tutuyor.

Aldığı tüm bu erken önlemlerle Singapur mart ortasına kadar salgının büyük ölçüde yayılmasını engelledi. Martın ikinci haftasından sonra yurt dışından gelen ithal vakalar Singapur'da tespit edilen vaka ortalamasını iki kat artırdı. Bugün itibariyle vaka sayısı bin, yaşamını kaybedenlerin sayısı 5. Bu nedenle hükümet son iki haftadan beri daha da sıkı önlemler alıyor, ada ülkeyi bütün dünyaya kapattı, şu an çıkamıyoruz veya kimse giremiyor. Sosyal mesafe kurallarını katılaştırdı, tüm kamu alanlarında ve işyerlerinde insanlar arasında en az bir metre mesafe kuralı zorunlu hale getirildi bu kurala uyulmadığı takdirde 6 ay hapis veya 10 bin dolar para cezası getirildi.

Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong basın açıklamasında Covid-19 çıktığından beri krize sakince ve sistematik olarak cevap verdiklerini, önceden planlama yaptıklarını, durum değiştikçe önlemleri ona göre ayarladıklarını, mevcut durumun kontrol altında olduğunu ama önlem almak için her an devletin yeni adımlar atabileceğini söyledi.

Belki şu an çok geç ama yine de bütün dünya ülkelerinin Singapur'un deneyimlerinden öğrenebileceği dersler var.

*Bağımsız gazeteci