'Mavi Kız' bundan sonra bütün stadyumlarda

Farhad Eivazi

Sosyal medyanın gündemine Mavi Kız (Duhter-e Abi) adıyla oturan Seher, İran’ın en eski futbol takımlarından “İstiklal” taraftarıydı, 29 yaşındaydı. Yanıklarından kaynaklanan enfeksiyon sonucu 9 Eylül’de, 10 Eylül Dünya İntiharı Önleme Günü'nden bir gün önce, hastanede yaşamını yitirdi. Kendini ateşe vererek can çekişirken sosyal medyada bu genç kadının başına gelen sarsıcı olay gündem oldu. Ruhani’nin kadınlardan sorumlu kabine üyesi sosyal medyanın yarattığı baskıyla hastaneye giderek kızın ailesiyle görüştü. Siyaset, sanat ve futbol camiası da olayla yakından ilgilendi ve bu trajik olaya neden olan kadınlara yönelik sınırlamayı eleştiren açıklamalar yaptılar. İran’da hiç alışılmadık biçimde futbol camiası da olaya tepki verdi. İstiklal futbol takımının yöneticileri duydukları üzüntüyü dile getirdikten sonra Seher’in ailesine başsağlığı dileklerini ilettiler. İran’ın Azerbaycan eyaletinin dünyaca ünlü futbol takımı Traktör de olaya sebebiyet verenleri kınayarak Seher’in ailesine başsağlığında bulundu. Ne yazık ki İran bu tepkilerle çalkanırken, Seher son nefeslerini vermekteydi.

İran'da kendini yakan kadın taraftar vefat etti

İran’da son yıllarda önemli tartışma konularından biri kadınların erkekler gibi stadyuma giderek futbol izleme yasağıdır. Kadın hakları örgütleri bunun yanlış olduğunu, kadınların da maç izleme hakkı olması gerektiğini savunurken, din alimleri bunun caiz olmadığı konusunda ısrarcı tavırlarını sürdürmüşlerdir.

Kadınların futbol maçlarını izleme yasağı, sinema filmlerine de konu oldu. Cafer Penahi 2006 yılı yapımı “Ofsayt” adlı filiminde birkaç kadının stadyuma girme hikayelerini ele alarak bu yasağa dikkat çekmeye çalıştı, ancak gelin görün ki bu film İran’da gösterim izni alamadı.

Mavi Kız olayının başlangıcı bundan yedi ay öncesine, İstiklal futbol takımının Azadi Stadyumu'ndaki maçına uzanmaktadır. İran’da yıllardır pek çok kadının yaptığını yaparak Seher de yasa dışı şekilde yani erkek kılığına girerek maçı izlemek ister. Seher’le kız kardeşi stadyuma girerken erkek polis üzerlerini aramak için hamle yapınca, kız kardeşinin sonradan dile getirdiği üzere Seher, dini hassasiyetleri gereği bir erkeğin, bedenine dokunmasına izin veremeyeceği için kadın olduğunu açıklamak zorunda kalır. Güvenlik görevlileri Seher’i göz altına alırlar. Çıkarıldığı mahkemede dava görülene kadar serbest bırakılması için elli milyon tümenlik (Yaklaşık 20 bin lira) bir kefalet istenir, ancak ailenin ekonomik durumu çok iyi olmadığından kefalet için gereken miktarı bir araya getirmeleri iki gün alır. Bu iki günü Seher hapishanede geçirir. Bu iki günün sonunda dışarı çıkan Seher’in ruhsal durumu oldukça kötüleşir. Yine kız kardeşinin ifadesine göre Seher’in çoklu kişilik bozukluğu hastalığı vardır, ilaç kullanmaktadır ve bu durum ilk çıkarıldığı mahkemede de belirtilmiştir. Kefaletle dışarı çıktıktan sonra Seher, kız kardeşine hapishanede o iki günü çok zor geçirdiğini, çok korktuğunu söyler.

Davanın görüşüleceği gün Mavi Kız, mahkemeye gider ancak dava hakimin izinli olması nedeniyle görülemez. O gün mahkemedeki, kim olduğu henüz anlaşılmamış görevlilerden biri Seher’e muhtemelen altı ay hapis cezasına çarptırılacağını söyler. Bunun üzerine Seher bir benzin istasyonuna gider, bir bidon benzin alıp mahkeme binası önünde benzini üstüne dökerek kendini yakar. Ambulans gelene kadar bedeninin her yeri yanar, hastaneye kaldırılır ve hastanede birkaç gün acılar içinde kıvrandıktan sonra can verir.

Seher hastanede yatarken sosyal medyadan onun için destek mesajları çığ gibi büyüdü ancak bu mesajlar sürerken onun ölüm haberi geldi.

Twitter’dan birsonrakihaberekadarstadumlara hayır hashtag'iyle paylaşımlar yapıldı. Sanatçılardan futbolculara pek çok kişi bu hashtag'le paylaşımda bulunmaya başladı. Böylece son birkaç günde bu hastag İran’da en popüler gündem maddeleri arasında, en başta yer aldı. Hatta bazı sosyal medya kullanıcıları, bu yasağa ilişkin bir adım atılmadıkça İran’ın FİFA’dan men edilmesi talebinde bulundular. FİFA da kurumsal sosyal medya hesaplarından açıklama yaparak olayla ilgili üzüntülerini dile getirdi, sorumluları kınadı ve sosyal medya hesabından basında yer alan, giydiği mavi elbise nedeniyle Mavi Kız adıyla anılmaya başlanan Seher’in bir resmini koydu. Bunun ardından da FİFA Başkanı Ruhani ile görüştü ve bu yasağın kaldırılması uyarısında bulunarak İran’a bir süre verdi, aksi takdirde uluslararası hiçbir maçın İran’da yapılmayacağını belirtti. İran’a tanınan süre de sona ermek üzere.

Bugün ise Ruhani’nin hükümet sözcüsü basın açıklaması yaparak kadınların futbol maçlarını izlemelerinde kendileri açısından bir sakınca olmadığını dile getirdi. Ancak bu açıklamanın ardından Spor Bakanı stadyumların henüz kadınların maç izlemelerine uygun olmadığını, bununla ilgili bir hazırlıklarının olmadığını dile getirdi. Bu olayın öncesinde de söz konusu yasaktan kaynaklı birtakım olaylar yaşanmıştı İran’da ve devletin resmi yetkilileri bugünkü basın açıklamasına benzer açıklamalar yapmışlardı ancak din alimleri yasağın kaldırılmasını onaylamadıklarını beyan etmişler, bu da yasağın olduğu gibi devam etmesi sonucunu doğurmuştu. Öte yandan Kum’daki din alimlerinin tamamının bu yasağa karşı çıkmadıkları, bazı din alimlerinin kadınların maçları izlemesinde bir sakınca olmadığını düşündüğü de gelen bilgiler arasında. Yasağa ilişkin ikilemin hem devlet ricalinde hem Kum’da oluşu oldukça dikkat çekici.

Şu bir gerçek ki bundan sonra İranlı kadınlar stadyumlara girseler de giremeseler de Mavi Kız bütün maçlarda bütün stadyumlarda olacaktır!