Fındık fiyatı memnun etmedi: Maliyeti bile karşılamıyor

Fatih Saygın

TRANZON - Türkiye’de alt sektörleriyle birlikte yaklaşık 8 milyon kişinin geçim kaynağı olan fındık için açıklanan 54 liralık fiyat üreticilerin pek çoğunda hayal kırıklığı yarattı. Geçtiğimiz yıla kıyasla iki kat artış olmasına rağmen maliyetlerin yaklaşık üç katına çıkması üreticiyi çaresiz bıraktı.

Geçtiğimiz yıl 3,15 dolara denk gelen fındık fiyatı 3 dolara gerilerken üreticiler, bu fiyatın 'tefecileri' memnun ettiğini söyledi.

‘BU FİYAT BAHÇEDEN UZAKLAŞTIRIR’

Mazot yüzde 350, gübre yüzde 300, tarımsal ilaçlar yüzde 400, yevmiye yüzde 50, ot biçme yevmiyesi yüzde 70, patoz ücreti ise yüzde 200 arttı. Fındık Üreticileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Albayrak da yaşanan maliyet artışlarına dikkat çekerek açıklanan 54 liralık ücretin ancak üretim maliyetine denk geldiğini söyledi. Albayrak, “Rekolteyi yüksek gösteriyorlar, fiyatı alçakta tutuyorlar. Fiyat artışı yüzde 100 görünüyor ama fındık üretim maliyetleri yüzde 300 artmış durumda. Açıklanan fiyatın hiçbir anlamı yok. Yaşanan enflasyon ortamı içerisinde fındık fiyatı en az 70 lira olarak belirlenmeliydi. Üreticinin yanında hiçbir örgüt yok. Verilen fiyat üreticiyi bahçeden uzaklaştırmak dışında hiçbir işe yaramaz. Açıklanan fiyat sadece Avrupa’da değeri 8 dolar (144 lira) olan fındığı pazarlayan bir avuç tefeci tüccarı memnun eder” dedi.

‘54 LİRA MEMNUNİYET VERİCİ’

Ortahisar Ziraat Odası Başkanı Mustafa Bekar, 54 lira olarak açıklanan fındık fiyatının üreticiler için sevindirici olduğunu söyledi. 2017 ve 2018 yıllarının fındık üreticileri için kayıp yıllar olarak geçtiğini kaydeden Bekar, "O yıllarda piyasada at koşturan fındık baronlarının olumsuz etkileri vardı. Ancak 2019 yılı itibarı ile bu tablo değişmeye başladı. 2022 yılında da tablonun fındık üreticisinin lehine işlediğini görmek bizleri fındık üreticimiz adına hem mutlu ediyor” ifadelerini kullandı.

Alan bazlı desteğin de üretici için kıymetli olduğunu ifade eden Bekar, "Devlet, fındık alanlarına verdiği alan bazlı desteği yine vermiştir. Bunu kilo başına vurduğunuzda 2 liralık artış demektir. Devlet bu alan bazlı desteği çekmemekle de fındık üreticisine katkı sunmaya devam etmiş. Ancak bu alan bazlı desteğin biraz artırılması gerekli” diye konuştu.

‘TMO'NUN ALIM KOŞULLARININ ÜRETİCİ LEHİNE DÜZELTİLMESİNİ İSTİYORUZ’

Trabzonlu fındık üreticisi Hüseyin Terzi de 54 liralık fiyatı iyi bulduğunu söyledi. Fiyat açıklanmadan önce 50-60 lira arasında bir ücret beklediklerini dile getiren Terzi, "54 lira şu anki koşullarda beklentimizi karşıladı. Üreticiler, bahçesine kendi girerek maliyet kalemini düşürmeli. Bizlerin talebi, TMO'nun alım koşullarının üretici lehine düzeltilmesidir" dedi.

‘FINDIĞIN HAMALLIĞI YANIMIZA KÂR KALACAK’

Giresunlu fındık üreticisi Erkan Şenel ise açıklanan fiyat sebebiyle kara kara düşünmeye başladıklarını söyledi. Fındığın masraflı bir ürün olduğunu dile getiren Şenel, “Bizler bu masrafları ürününü hasat etmeden, bankacıya, tefeciye, esnafa, işçiye borçlanarak yapıyoruz. Sonrasında fındığımızı satıyor, borçlarımızı ödeyip elimizde ne kalırsa kendimize gelecek yılın üretiminin devamlılığı için saklıyoruz. Anlaşılan o ki bu sene fındığın hamallığı yanımıza kâr kalacak” dedi.

‘EN AZ 80 LİRA OLMALIYDI’

54 liralık ücretin geçen yılın bile altında kaldığını ve üreticiyi zarara sürüklediğini kaydeden Şenel şöyle devam etti: “Yıllardır bizlere öğretilen dünya fındık üretiminin yüzde 70’i Türkiye’den çıkar bilgisinin artık bir işe yaramasını istiyoruz. Biz üretiyoruz madem, fiyatını da biz belirleyelim istiyoruz. Fındık üretim yerlerine çok uzak yerlerde bulunan fındık borsalarından fiyatın çıkması akıl alır bir şey değil. Fındığın üreticiye kazanç getirmesi için fiyatın en az 80 lira olarak açıklanması gerekirdi. Fındık alım fiyatları yeniden belirlenmeli.”

‘FİSKOBİRLİK DEVREYE GİRMELİ’

Şenel, üreticileri rahatlatacak çözüm önerilerini ise şöyle sıraladı: “Açıklanacak ücretin taban fiyat olarak uygulanması, alımların TMO üzerinden değil, demokratik, fındık üreticisinin katılımının ve denetiminin sağlandığı FİSKOBİRLİK üzerinden yapılması... Kooperatif yasasının şirketler lehine olan maddelerinin kaldırılması ve geçmiş yıllarda TMO’nun fındık üzerinden elde ettiği kârın üreticilere geri ödenmesi gerekiyor. Ferrero gibi uluslararası tekeller ile ülke içerisinde onlarla işbirliği içerinde olanların ticari faaliyetleri durdurulmalı. Fındık üreticileri ve toplayıcıları sosyal güvenceye kavuşturulmalı, mevsimlik tarım işçilerinin koşulları iyileştirilmeli. Biz fındık üreticileri olarak biliyoruz ki fındığımız dünya için çok değerlidir. Artan maliyetler karşısında belimizin bükülmediği bir fiyatı hak ediyoruz.”