ABD’deki 2019-2021 ekonomik durgunluğunun nedenleri

Charles Hugh Smith

Yapısal nedenler zaman içinde oluşan dengesizliklerdir: Ticaret ya da para akışındaki dengesizlikler, sermaye yatırımı, borç, spekülasyon, işçi tazminatı, zenginlik-gelir eşitsizliği, enerji arzı ve tüketimi vb. bunların bazılarıdır. Bu yapısal aksaklıklar ve dengesizlikler normal işletme / kredi döngüleriyle örtüşerek, kendi kendini güçlendiren dinamiklerle etkileşime girme eğilimi taşır.

Mevcut (ekonomik) durgunluk henüz ilan edilmedi ama standart işletim prosedürü böyledir: Durgunluk, istatistiksel raporlama gecikmeleri sebebiyle somut biçimde başladıktan uzun bir zaman sonra ilan edilir. Belki 2019-21’de yaşanacak durgunluk, bir süre sonra, ikinci çeyrek veya üçüncü çeyreğe başladıktan sonra ilan edilecek ama hakiki başlangıç tarihi o kadar da mühim değil; mühim olan, durgunluğa neyin yol açtığı ve yapısal dengesizliklerin nasıl çözüme kavuşturulduğu.

GÖRÜNÜRDE BİR SEBEP YOK

Peki 2019-21’deki mali durgunluğa sebep olan nedir? Göründüğü kadarıyla hiçbir şey: Petrol maliyetleri görece düşük seviyede, ABD bankaları nispeten iyi sermaye edilmiş, jeopolitik meseleler önemini yitirmiş durumda ve hisse senetleri, tahviller ve gayrimenkullerin tamamı yüksek değerde işlem görüyor (yani likidite krizi yok).

Açık bir sebebin olmaması, ekonomimizdeki devasa yapısal dengesizliklerden genellikle kaçınan geleneksel ekonomistleri şaşırtacaktır; zira bu dengesizlikler, Yeni Asil sınıfın / Oligarşinin mali ve siyasi güce egemen olduğu ve ekonominin ürettiği kazanımların büyük kısmının kaymağını yediği Neo-feodal iktidar yapısının önündeki tek olası çıkış yoludur.

2019-21’deki durgunluğun sebebi tükenmişliktir: Gerçek dünyadaki fiyat artışları sebebiyle hane halkı ve küçük işletme sektörlerindeki tükeniş (yani, kredi tükenişi / doygunluk), hisse senetlerinde marj genişlemesinin tükenişi ve kalite ve miktarın düşürülmesiyle, tüzel Amerika’nın enflasyonu gizleme politikalarının tükenişi: Bir noktada, tuvalet kağıdı ruloları, şirketlerin artık miktarı azaltamayacağı oranda, gözle görülür şekilde küçüldü (yani gizli enflasyon): Bu noktada, kârlılığı sürdürebilmek için fiyatları yükseltmeleri gerekiyor. Bu durum, temel tüketici ürünleri fiyatlarındaki son artışları açıklıyor.

GELENEKSEL ANLAYIŞ BİR ÇÖZÜM ÖNERMİYOR

Geleneksel ekonominin bu tükeniş karşısında bir çözümü yok: Keynesçi bir evrendeki tek “çözüm”, faiz oranlarını düşürerek ve finansal sisteme sınırsız likidite akıtarak borçlanmayı artırmak.

Ne var ki daha fazla borç alma hakkı tanınan herkesin daha fazla borç alma yönünde bir talebi yoksa, borç verenler, kısa süre içinde temerrüde düşecek (ödeyemez hale gelecek) ve yeterli niteliğe sahip olmayan borçlulara yönelirler. Bu durum, aynı zamanda uygulamada yanıtı olmayan borç, teminat ve servetin imhasına da yol açar. Borçlanma dürtüsü ömrünü tamamlamıyor; aslında “büyüme”, yükselen borsalar, daha yüksek vergi gelirleri gibi etkenlerle birlikte eriyip gidiyor.

İkinci “çözüm” ise, hükümet harcamalarını özel harcamalar yerine ikame etmek. Öte yandan, hiç kimse fark etmese bile, eyalet / yerel ve federal borçlanma ve harcamaların 2008’den beridir nasıl da sürdürülemez oranlarda yükseldiğini inceleyin.

Tükeniş, 2016 yılında küresel ekonomiyi ele geçirdi; fakat merkez bankaları komaya girmiş hastaya şok verircesine büyük miktarda mali adrenalin enjekte ettiler. Çin Merkez Bankası’nın sadece ocak ayında kredi piyasalarına benzeri görülmemiş biçimde 1,2 trilyon Dolar enjekte ettiği açıklandığı için, bu “çözüm” halihazırda sürdürülüyor.

Finansal adrenalinle ilgili dert, her dozun bir sonraki dozun etkisini azaltması. Bir noktada artık hasta yanıt veremez duruma gelir. Uyaranın olumlu etkileri zehirleyici bir hal alır ve dozu arttırma girişimleri hastayı doğruca çöküşe sürükler.

HASTA MÜDAHALEYE YANIT VERMİYOR

İşte, günümüzde küresel ekonominin geldiği yer burası. 2016 yılında gerçekleşen tükeniş, benzeri görülmemiş miktarda parasal uyarıcı enjekte edilmesiyle tetiklendi. Uygulanan ağır enjeksiyonlara verilen yanıt ‘umursamaz’ ile ‘sıfır’ arasında. “Büyümeyi” teşvik etmek için daha fazla borç vermek artık bir işe yaramaz ve hastaya daha yüksek dozlarda uyaran enjekte etmek sadece çöküşe yol açar.

Sonuçlarla ilgili ziyafet masası kuruldu; ancak en iyi sandalyeler borçsuz, teminatları zarar görmemiş ve merkez bankası uyaranlarına ya da merkezi devlet göstergelerine sınırlı biçimde bağımlı olanlar tarafından kapıldı. Geriye kalan yegâne şey, acı verici bariz dengesizliklerle doğrudan uğraşmayı reddeden sapkın ve çarpıtılmış politikalar neticesinde korkunç sonuçlar sunan kötü koltuklar.

* Yazının aslı Zero Hedge sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)