Kim, neye göre 'bayram ikramiyesi' aldı?
Emeklilere hükümetin söz verdiği bayram ikramiyeleri yatırıldı. Ancak 'herkese bin TL' şeklinde duyurulan ikramiyeler milyonlarca emekliye farklı oranlarda ödendi. Uzmanlar emeklilerin neye göre aynı oranda ikramiye alamadıklarını açıklarken, emekli aylığı alan 12 milyon kişinin 8 milyonunun kendisinin sigortalı, 4 milyona yakınının da 'sigortalı yakını' olduğuna dikkat çekiyor.
DUVAR - Hükümetin emeklilere bayram ikramiyesi olarak 'bin TL.' ödeneceği açıklamasının ardından milyonlarca emeklinin paraları geçen hafta yattı. Ancak her hak sahibi aynı miktarda ikramiye alamadı. 12 milyon emeklinin tamamının hesaplarına neden bin TL. ikramiye yatmadığını sorduğumuz uzmanlar ise ikramiye oranının emeklilik şartlarına göre değişmesini işaret ederek yanıt verdi.
'EMEKLİ MAAŞI ALANLARA BİN TL ÖDENDİ ANCAK...'
Sosyal İş Sendikası Uzmanı Onur Bakır, dul ve yetim gibi hak sahiplerinin hisse oranında maaş aldıklarını belirterek şunları söyledi: “Emekli aylığa alanlara bin TL ödendi. Ancak emekli aylığı dışında 'dul ve yetim aylığı' gibi aylıklar da var. Örneğin annesini kaybettiği için yetim aylığı alan ya da eşini kaybettiği için dul aylığı alanlara ikramiye hissesine göre yani aylık oranı üzerinden ikramiye ödendi. Diyelim ki uygulamada dul aylığı alan biri, yüzde 75 oranında alıyor. Dolayısıyla emekli ikramiyesi de yüzde 75 oranından yatırılıyor ve 750 TL. alıyor. Örneğin yetim aylığı alan bir kız çocuğu düşünelim. Başka hak sahibi yoksa yüzde 50 oranında alıyor. Ödenecek bayram ikramiyesi de 500 TL. oluyor. Yani emekli ikramiyesi alanlar bin TL. aldı ama dul ve yetim aylığı alanlar 50 TL. aldı. Yine benzer şekilde örneğin emekli değil ama iş kazası veya meslek hastalığı geçirmiş, dolayısıyla 'sürekli iş göremezlik ödeneği' alıyor. Bunlar da gelir bağlanmasına esas sürekli iş göremezlik derecesi oranında aylık alıyor. Örneğin iş kazası geçirdi. Yüzde 65 iş göremez hale geldi. O zaman ikramiyeyi de 650 TL. üzerinden alıyor.”
'İKİ TÜR EMEKLİ VAR'
Akademisyen Aziz Çelik de teknik olarak iki tür emekli grubu olduğunu söyleyerek alınan ikramiyelerin neden farklı oranlarda yatırıldığına dair şunları söyledi: “İki tür emekliden birincisi doğrudan işçinin kendisi. Bu kişi doğrudan emekli. İkincisi de hak sahibi. Yani eşi, çocukları gibi hak sahipleri var. Bayram ikramiyelerinde emeklilerin kendileri açısından bir sorun yok. Ama hak sahipleri, emekli aylıklarını sigortalıya göre daha düşük aldıkları için örneğin eşi yüzde 75 alıyorsa verilen tutar da değişebiliyor. Yani bütün emeklilere ikramiye eşit verilmiyor. Emeklinin kendisine bin lira veriliyor fakat hak sahiplerine aldığı emeklilik oranında ikramiye veriliyor. Fark bundan kaynaklanıyor. Fark olduğu doğru ama örneğin eşi hayatını kaybeden biri yüzde 75 oranında alıyor. Dolayısıyla bin TL'nin de 750 TL.'si yatırılıyor."
Muhalefetle iktidar arasında tartışma yaratmıştı
Emekliye her bayram öncesi bin TL ikramiye verileceği ilk açıklandığında muhalefet ve iktidar arasında bir polemiğe de konu olmuştu. İYİ Parti Genel Sekreteri Aytun Çıray, sosyal medya hesabından açıklama yaparak her emekliye bin TL verilmeyeceğini, kimilerine 300 TL, kimilerine 500 TL verileceğini, bunun da nedeninin 'maaş farkı' olduğunu yazmıştı. CHP de her emekliye bin TL ikramiye verilmeyeceğini belirtmiş ve AK Parti’nin daha önce emekliye ikramiye tekliflerini Meclis’te reddettiğini hatırlatmıştı. Muhalefetin bu iddiaları üzerine Başbakan Binali Yıldırım da 15 Mayıs 2018 tarihli grup toplantısında her emekliye bin TL bayram ikramiyesi verilmeyeceği iddiasının doğru olmadığı belirterek, "Bunun kararı alınmıştır ve yılda 2 sefer emekli maaşı kaç para olursa olsun bakılmadan her bir emeklimize bin lira bayram ikramiyesi verilecektir, nokta. Net eline geçen para, brüt değil" ifadelerini kullanmıştı.