Duvar Özel... Yeşim Dorman Ankara Sanat Tiyatrosu'nu anlattı: Ana rahminden ayrılmak gibi...

Mahmut Çınar

DUVAR - Türkiye'nin en önemli ve köklü özel tiyatrolarından Ankara Sanat Tiyatrosu, 6 Aralık'ta yapılan bir açıklamayla, İzmir Caddesi, Ihlamur Sokak'ta bulunan 58 yıllık sahnesini boşaltmak zorunda kaldığını duyurdu.

“Pandemi döneminin getirdiği kaldırılamaz yükler, yıllardır mahrum bırakıldığımız devlet yardımları, mülk sahibinin bir tiyatro kurumuna dayattığı ağır koşullar ve uzlaşmaz tavrı sebebiyle, bir kentin, bir ülkenin belleğini, tarihini, kültürünü temsil eden, sayısız sanat insanının yetişmesine vesile olmuş; oyunlarına, her türlü etkinliklere ev sahipliği yapmış evimizden ayrılmak zorunda bırakıldık" denen açıklamada; bir 6 Aralık günü açılmış olan tarihi salonun, 6 Aralık 2020’de boşaltılmak zorunda kaldığına da dikkat çekildi.

Sanat ve siyaset dünyasından çok sayıda ismin üzüntüyle paylaştığı haber üzerine, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın konuya el atması için çağrıda bulunuldu. Gazeteci Ünsal Ünlü, Persicope'ta yaptığı yayında, Yavaş ile görüştüğünü, Belediye Başkanı'nın konuyla ilgili bir adım atma sözü verdiğini duyurdu. Ancak aradan geçen üç günde hiçbir resmi kurumdan açıklama gelmiş değil.

 Açıklamada, AST'ın dört sezondur kapalı gişe oynadığı "Bir Valize Ne Sığar ki?" oyununa da atıfta bulunularak, salonun tarihinin de altı çizildi: "Neyi götürseydik ha! Sabahlara kadar dekor yaptığımız geceleri mi? Erkan Yücel’in, Yaman Okay’ın, Kerim Afşar’ın, Meral Niron’un oyunculuklarını mı? Timur Selçuk’un eşsiz oyun müziklerini mi? Rutkay Aziz’in sayısız oyun rejilerini mi? Uğur Mumcu’nun Sakıncalı Piyade’sini mi? Maksim Gorki’nin Ana’sını mı? Osman Şengezer’in harika dekor tasarımlarını mı? Onların kulislerde yankılanan sesini mi? Bunca yıldır tiyatroyu yaşatan seyircilerini mi? Neyi alaydık ha! ‘Bir valize ne sığar ki!’”

Açıklamada sözü edilen oyunun yazarı, yönetmeni ve oyuncusu Yeşim Dorman'la, Ihlamur Sokak'taki 58 yıllık salonun AST ve tiyatro seyircisi açısından ne anlama geldiğini ve salondan çıkarılma süreçlerini konuştuk. Çocukluk yıllarından itibaren oyuncu olarak AST'ın parçası olan Dorman, 70'li yıllarda Bilgesu Erenus'un ünlü "Nereye Payidar?" oyununda başrol oynadı. Daha sonra "Zengin Mutfağı", "1871 Komün Günleri" gibi önemli oyunlarda rol aldı.

Tiyatroda esas sihrin, seyirciyle kurulan ilişkide ortaya çıktığını söylüyor Dorman ve geleneksel düzende hazırlanmış sahnelerin, oyuncu ile seyirci arasında doğrudan ve eş zamanlı bir bağ kurduğunu hatırlatıyor. Seyircinin tüm tepkisini anında alabilmenin, tiyatro açısından önemine vurgu yapan Dorman, "Ihlamur Sokak'ta o kadar insan insana oynuyoruk ki, onu bir daha bulmak çok zor" diyor.

Boşaltılan tarihi salonun teknik sorunları olan, havasız bir sahne olmasına rağmen, AST kadrosu ve seyircisi için kutsal bir yer olduğuna değinen Dorman, ekliyor: "Bilkent Sahne'de oyunlarımıza devam ediyoruz. AST kapanmıyor ama o sahneden ayrılmak, benim için ve arkadaşlarım için ana rahminden ayrılmak gibi bir şey. Çünkü biz her gün o havasız mekâna o merdivenlerden koşarak inerken çok farklı bir şey giyerdik üstümüze; sanki binlerce yıldır orada sanat yapılıyor gibi. Tiyatro için mekânın çok önemi var. Şimdiki salonumuzun sahnesi daha yüksek, seyirciden biraz daha uzak. Biz aynı oyunu turnelerde, konferans salonu düşünülerek yapılmış sahnelerde bir türlü aynı ruh haliyle oynayamıyoruz çünkü AST'ta alışmışız, A sırasıyla yüz yüze oynuyoruz resmen ve elle tutulur şekilde seyircinin tepkileri yağıyor."

Dorman; Ihlamur Sokak'taki binanın mal sahibiyle AST'ın her zaman sorunlar yaşadığını, kötü tüccar zihniyetinin, sanat için anıtsal bir yer olan bu salonu terk etmek zorunda kalmalarıyla sonuçlandığını belirtiyor. Bu süreçte yerel yönetimlerden de destek görmediklerini söyleyen Dorman'a göre, tiyatronun 58 yıllık sahnesine dönmesi şimdilik zor görünüyor. Dorman bunun bir nedeninin mal sahibinin tutumu olduğunu dile getiriyor ancak Dorman'a göre bir diğer sorun, salonun yeniden oyun sahnelenebilecek bir yere dönüşmesi için ciddi bir restorasyona ihtiyaç duyması.