İşçi cehenneminde susuzluktan ölüyorlar

DUVAR - Orta Amerika'da yer alan El Salvador'da şeker kamışı tarlalarında çalışan işçiler, ağır çalışma koşulları nedeniyle hastalanarak ölüyor.

Al Jazeera'dan Arwa Aburawa'nın haberine göre, El Salvador'da çalışan binlerce tarım işçisi, çalışma koşulları yüzünden ölüme sürükleniyor. Şeker kamışı tarlalarında, sıcak havada uzun süre çalışan tarım işçileri, yeterli su tüketemedikleri için böbrekleri çalışamaz duruma geliyor.

6 milyon nüfusu olan Orta Amerika ülkesi El Salvador'da çete şiddeti çok yaygın durumda. 2015 yılında çete şiddeti nedeniyle 6 bin 600'den fazla kişi öldürüldü. Ülkenin başkenti San Salvador'da bulunan Apopa semti, çetelerin merkezi durumunda gelmiş durumda. Bu nedenle Aburawa ve diğer gazeteciler polis koruması ile seyahat ediyorlar.

10 YILDA 20 BİN KİŞİ ÖLDÜ

El Salvador ve komşusu olan Nikaragua'da, AIDS, lösemi ve diyabetin toplamından daha fazla insan "Orta Amerika Nefropati" diğer adıyla CKDu isimli hastalık nedeniyle ölüyor. CKDu nedeniyle, Orta Amerika'da 10 yılda 20 bin insanın öldüğü tahmin ediliyor.

San Salvador'da 35 kilometre uzaklıkta bulunan Los Almendros'taki şeker kamışı tarlalarındaki işçiler, yüksek nem ve sıcağın altında çalışıyorlar. Gün sonunda işçilerin elbiseleri kül ve terle kaplanıyor.

Şimdi 39 yaşında olan Ermando de Jesus Hernandez, 14 yaşından beri şeker kamışı tarlalarında çalışıyor. 12 yıldır şeker kamışı kesicisi olan Hernandez, CKDu hastalığına yakalandı. Hastalığı nedeniyle daha yavaş çalışmak zorunda kalan Hernandez, artık daha az şeker kamışı kesiyor. Gün sonunda kesilen şeker kamışları tartıldıktan sonra Hernandez, 3-4 dolar ücret alacak.

Hernandez'le aynı hastalığa yakalanan kardeşi 23 yaşında hayatını kaybetti. (Arwa Aburawa/Al Jazeera)

ÇETELER YÜZÜNDEN AİLESİNİ GÖREMİYOR

Doktorlardan oluşan araştırma ekibi, işçilerin kan, üre, kan basıncı, ağırlığını ölçen bir dizi test uyguluyor. Hernandez, kendi sonuçlarının kötü çıkmayacağını düşünüyor çünkü hastalığı yakından tanıyor. Hernandez'in babası ve 23 yaşındaki kardeşi CKDu hastalığından hayatını kaybetmiş. Ağır hasta olan 25 yaşındaki kardeşi ve annesi çetelerin kontrolünde olan bir bölgede yaşıyor. Hiçbir çeteye üye olmayan Hernandez, annesi ve kardeşini göremiyor.

Kız kardeşinin çok acı çektiğini söyleyen Hernandez, "Önce babam ve şimdi de kardeşim. Ama anneler hasta insanlara bakar. Annem de ölenlere baktı ve her birini korudu" diyor.

Gazeteciler, Hernandez'in ailesini ziyaret etmek istediğinde, polis bölgenin çok tehlikeli olduğunu ve ciddi bir destek olmadan bölgeye giremeyecekleri cevabını verdi.

AĞIR ÇALIŞMA KOŞULLARI HASTA EDİYOR 

Hastalığın teşhis edilmesinin zor olduğu söyleyen Rosales Genel Hastanesi Nefroloji Bölümü Başkanı Dr. Ricardo Leiva, "Hastalar hastanemize geldiğinde diyalize ihtiyaç duyuyorlar, onlara bunun dışında teklif edecek başka bir şeyimiz de yok" dedi. Leiva, erken teşhisle bazı önlemler alınabileceğini belirtti.

Pan Amerikan Sağlık Örgütü'ne göre, Nikaragua'da her 100 bin böbrek hastasından 43'ü yaşamını yitiriyor. Nikaragua bu istatistikle Amerika'da en yüksek ölüm oranına sahip. Ölümler en çok tarım işçileri arasında görülüyor.

Gübreler, tarla farelerinden bulaşan bakteriler, sağlıksız yaşam koşulları ve genetik sebepler bu hastalığa yol açıyordu. Şimdi ise ağır çalışma koşullarının da böbrek hastalıklarına yol açtığına yönelik bir fikir birliği var.

Suya sınırlı erişim, 40 derecenin üzerindeki sıcakta çalışma, zorlu fiziksel şartlar böbreklerde hasara neden oluyor. Fazla mesai ise kronik ve ölümcül böbrek hastalığı ilerletiyor.

Hastalık üzerine çalışan araştırmacı Ilana Weiss, "Maceralı maraton koşucuları ya da uzun süreli operasyonlardaki askerler gibi aynı metabolik yükü kaldırıyor ve aynı kaloriyi yakıyorlar. Üstelik her gün ve ara vermeksizin dinlenme olmaksızın" şeklinde konuştu.

Nikaragua ve ABD'de ofisi bulunan La Isla isimli araştırma örgütü El Salvador'da bulunan El Angel şeker fabrikasındaki çalışma şartlarını inceliyor. El Angel, araştırmacılarla işbirliği yapan tek işletme. Herhangi bir sorun olmadığını söyleyen diğer patronlar, çalışma şartlarını değiştirmeyi reddediyor.

İşçilerin çoğu doğrudan işletmeler tarafından doğrudan çalıştırmak yerine taşeronlar üzerinden alınıyor. Bu yöntemle işçiler, iş yasalarının korumasından çıkarılıyor.

HASTALIK YOKSULLARI ÖLDÜRÜYOR

La Isla Örgütü, düzenli mola, işçilere su ulaştırılması, gölge çadırı kurulması gibi basit müdahalelerle hastalıkları önlemeye çalışıyor. Eğer Weiss ve ekibi, böbrek fonksiyonlarında önemli bir stabilizasyon görürlerse, bu durum CKDu’nun şifresini çözmeye başladıkları anlamına gelecek.

Bu araştırmanın sonuçları dünyanın diğer işçileri için de önemli sonuçlara yol açabilir. Çünkü Hindistan ve Sri Lanka'da yüksek sıcaklıkta çalışan pirinç işçilerde de benzer hastalıklar görülüyor. Yine Mısır, Tayland, Ekvator, ABD ve Brezilya'da çalışan şeker kamışım işçilerinde de anektodal CKDu görüldüğüne dair raporlar var.

Hastalığın yoksul kesimleri etkilediğini söyleyen Weiss, işçilerin acımasız koşullarda çalıştığını aktardı.

Hernandez, eşi ve iki çocuğuyla birlikte yaşam mücadelesi veriyor. (Arwa Aburawa/Al Jazeera)

İŞÇİLER, ÇETELERİN VE HASTALIĞIN KISKACINDA

Şeker kamışı kesme işi bittikten sonra gazeteci Aburawa, Hernandez'le birlikte eve gidiyor. Hernandez, eşi Marie Elise ve iki çocuğuyla birlikte Los Almendros'ta yaşıyor. Hernandez hastalığı nedeniyle çalışamadığı zamanlar, Elise çalışmak zorunda kalıyor. Elise, "Dışarı çıkar ve su satarım, ayrıca satmak için pirinç bisküvisi yaparım. Böylece, çocuklarıma yiyecek verebilirim" dedi.

Eşinin mücadelesi ile ilgili ne düşündüğü sorulunca Hernandez'in sesi kesiliyor ve "Hasta olduğumda onun hissettiklerini duymak beni üzüyor. Onun için kolay olmadığını biliyorum. Benimle birlikte acı çekiyor, öyle değil mi? Ayaklarım şiştiğinde acı çektiğim ve onu uyandırdığım geceler, ayaklarım patlıyormuş gibi bana çok fazla acı veriyor" cevabını veriyor.

Hernandez'e doktorlar çalışmamasını söylese de, çocuklarına bakmak için çalışmak zorunda.

Çete şiddeti ile kronik hastalık arasındaki şeker kamışı işçileri için hayat çok zor ve çoğu buradan bir çıkış göremiyor. Maria Elise ve Hernandez çocuklarının derslerinde başarılı olmasını istiyor, böylece onlar tarlada çalışmak zorunda kalmayacak. Ve La Isla’daki araştırmacılar CKDu tarafından etkilenen ve ailelerini geçindirmek için son bedeli ödemeye zorlanan kadın ve erkeklere bazı cevaplar sağlamayı umuyor. (Çeviren: Arif Koşar/EVRENSEL)