Şili, Araplar ve demokratik geçiş

Santiago, Şili. 21 Ekim 2019.

• Paylaş

02 Ara 2019 (Son Güncelleme 11:12)

Nasır es Sehli

Pinochet liderliğindeki Generallerin 1973 yılında seçilmiş Solcu Başbakan Salvador Allende’ye yaptıkları darbeden 17 yıl sonra, 1990’da diktatörlükten demokrasiye geçiş şeklinde gerçekleşen Şili deneyimi, Araplar olarak üzerinde durmayı hak eden bir gelişme.

Sadece Şili ve Arap ülkeleri arasındaki benzerlik nedeniyle değil, aynı zamanda askeri rejimden nemalanan elitler ve diktatörlükle yönetilmesi noktasında benzerliğe sahip olması, fakir halk tabakalarının varlığı ve her iki örneğin ödediği ağır bedeller bakımından da bu ilgiyi hak ediyor.

BEDELİ ÖDENMİŞ BİR İLERLEME

Ülkede partisel çoğulculuk, özgürlükler ve özellikle de basın özgürlüğü gibi bir takım gelişme ve ilerlemeler, demokratik geçiş olmasaydı gerçekleşemeyecek olan şeylerdi. Diktatörlük yılları boyunca büyük bir kesimi fakr-u zaruret içerisinde yaşayan Şili halkı baskının, yolsuzluğun, hizipçiliğin, kayırmacılığın ve baskıcı iktidarla bağlantılı sınıfların hegemonyasının bedelini ağır bir şekilde ödedi.

Bu maliyetler ve elde edilen özgürlükler sayesinde halk, bir buçuk aydır Santiago ve diğer kentlerde sokaklara çıkarak anayasanın ve demokratik sürecin revize edilmesi ve toplumsal adaletin sağlanması talebinde bulunabildi. Şili’nin 30 yıl önceki durumunu bilenler, demokratik geçiş sürecinin beraberinde getirdiği iki noktayı vurgulama gereği duyuyorlar.

Sol bugün her ne kadar sokağın öfkesini alevlendirmekle suçlansa da, Pinochet döneminde insanlar Arap halklarının maruz kaldığına benzer vahşi bedeller ödemeden düşüncelerini dile getiremezlerdi. Demokratik geçiş olmasaydı, ekonomi ve kalkınmanın çarkı, iktidar dişlilerinin bir parçası olması hasebiyle pragmatizmini sürdüren sınıfın geride bıraktıklarına karşı ayaklanmaya, insanları sosyal adalet istemeye teşvik etmezdi.

Şilililer, aslında çok basit kelimelerle ifade etmek gerekirse, 22 kişinin hayatını kaybetmesine ve binlerce yaralıya rağmen Pinochet döneminde, tıpkı şu anki Başkan Sebastian Penera’nın sarayının önünden geçerken onun ‘katil’ olduğunu haykıran sloganlara benzer sloganlar atamazlardı.

ALINACAK BİR DERS

Şili’nin Latin Amerikan ülkelerine model olacak kadar ekonomik durumu gelişmiş ve altyapısı benzeri görülmemiş bir ilerleme kaydetmiş olabilir. Ancak bütün kesimlerin üzerinde konsensüs sağladığı, diktatörlüğe son verilmesi ve geniş tabanlı bir demokrasiye geçiş, şimdilerde Şili halkının sokaklara çıkıp bütün cesaretiyle temel haklarını talep etmesini sağlayan şeydir. Diktatörlük devam etseydi bu mümkün olmazdı.

Artık ‘parti ve onun büyük lideri çağı’nda yaşamıyoruz. Tersine yaşadığımız çağda artık herkes dünyanın diğer ucunda ne olup bittiğini biliyor. Bu gerçeğe saygı duyan partisel çoğulculuğun yanında demokratik geçiş süreci gerçekleştirilemediği taktirde, bölgemizdeki siyasilerin ve onların medya organlarının çıkarttıkları gürültü içerisinde sık sık birilerine yönelttiği ‘ajanlık’ ya da ‘ihanet’ gibi suçlamalar kimsenin dikkate almadığı suçlamalar olarak tarihe geçecektir ve pazarlanabilir olmaktan çıkacaktır.

Yazının aslı Al Araby sitesinden alınmıştır. (Arapçadan Çeviren: İslam Özkan)

DÜNYA FORUM

Okulların açılmasını zorlamaktan vazgeçin

[3g 20s 45d] Kendimizi kandırmayı bırakmanın zamanı geldi; zira çocuklarımız evde kalacak. Yapılan araştırmalar, kimi çocukların hiçbir belirti göstermezken bir yetişkinden onlarca kez daha bulaştırıcı olabileceğini gösteriyor. Bu durumda okulların açılmasını talep etmek, virüsün tüm evlere dağılmasını istemekle aynı şeydir.

Lübnan'da 160 yıldır her nesil travma yaşıyor

[5g 21s 56d] Lübnan'da son 160 yıl içerisinde yaşayan her nesil travma yaşadı ve her yenidoğan eski yaraların izlerini taşıyordu. Uzun trajediler listesi boyunca, salı günkü patlamadan 1860’lara kadar her bir önemli olayı birbirine bağlayan ortak bir nokta var: En tepede, yaygın yolsuzluk iddialarıyla hüküm süren suçlular.

Karantinada emirlere değil, desteğe ihtiyaç var

Korona virüsü nedeniyle tedbirlerin yeniden sıkılaştırılmasına karşı çıkanlar, insanların artık irade gücü kalmadığını ve 'davranış yorgunluğu' yaşadığını öne sürüyor. Oysa hükümetlerin konuyu daha kapsayıcı bir dille anlatıp halka karantina için destek olması, insanların daha büyük bir amaç için bazı acılara katlanmayı kabul etmesini de beraberinde getirir.

İklim krizi retçileri neden hala gündemi işgal ediyor?

İklim değişikliğiyle ilgili kamusal alandaki söylemi kimin ve neyin yönlendirdiği her zaman açık değil. Bu konuda ciddi ve bilimsel araştırmalar yapan kuruluşların basın bültenlerini referans alarak yayınlanan yazılar, iklim krizi gerçeğini inkar edenlere kıyasla beklenenden çok daha az.

Covid-19 aşısında rapel dozlara ihtiyaç duyulacak

Covid-19’a karşı bir aşı bulmak için dünya çapında yürütülen yarışta birkaç aday öne çıkmaya başladı. Potansiyel olarak işe yarayacak bir aşının muhtemelen grip aşısı gibi her yıl rapel dozlarla takviye edilmesi ve aşamalı bir programla kullanılması gerekecek.

Ameleyi komünizme sevk edenler: Vanlı Kazım ve Rum İstavridis

1923'te 1 Mayıs için 'Türkiye Komünistleri' imzasıyla bildiri basan ve dağıtan, bu yüzden de birlikte tutuklanan Vanlı Kazım Kip ve Rum İstavridis'i de hatırlamak gerekmiyor mu?

Arktik Okyanusu'nda ‘yok olmayan’ kimyasallar tespit edildi

Dünyamız, etkileri hızla büyüyen iklim krizinin yarattığı yıkıcı sonuçlarla yüzleşmeye başlamışken, bir diğer endişe verici mesele kimyasal kirliliğin doğada yayılıyor oluşu. Yeni yapılan bir araştırma, ev içi temizlikte kullanılan kimyasal maddelerin bile artık Kuzey Kutbu sularına kadar yayıldığını, bu maddelerin beklenenin aksine deniz akıntıları yoluyla değil, havadan taşındıklarını ortaya koydu.

Hindistan'daki 'karantina ölümleri' ne anlama geliyor?

Hindistan'da hükümetin korona virüsüne karşı aldığı önlemler, ülkedeki sınıf, kast, cinsiyet ve din temelli bölünmeleri derinleştirdi. Karantinada ölüme terk edilen, ezilen milyonlarca insanın görünüşteki pasif, kaderci tavrı yeni bir boyun eğme işareti mi, yoksa sadece fırtına öncesi sessizlik mi?

Fetih anlatılarının ötesinde: Ayasofya’nın geçmişi ve bugünü

Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi, en azından 1950’lerden beri Türkiye’deki İslamcıların ve milliyetçi-muhafazakârların siyasi gündeminde yer alır. Yine de 1990’larda İstanbul’un ilk İslamcı belediye başkanı olarak görev yaptığı dönemde söz verdiği üzere anıtın müzeden camiye dönüştürülmesine karar veren kişi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu. Zaten Erdoğan’a gönül vermiş takipçilerine göre o, Fatih Sultan Mehmet’ten sonra İstanbul'un ikinci fatihiydi.

İnsanlar 'normale' dönmek istemiyor, peki ya politikacılar?

Boris Johnson’ın ‘normale dönüş’ kararı yalnızca gezegenin zararına olacaktır; buna direnmemiz gerekiyor. Çeşitli kuruluşlar tarafından yapılan anketler, insanların, ‘normal’ diye pazarlanan hayata dönmek istemediklerini gösteriyor. İnsanlar artık çevreyi önemseyen ve yıkıcı olmayan bir hayat talep ediyorlar.

Enfekte olan hücreler virüsü yayan uzantılar üretiyor

Gözlemlenen tüy benzeri küçük çıkıntılar, hastalığı bulaştırmak için yeni hücrelere bağlanan yollar gibi hizmet ediyor olabilir. Eldeki yeni bulgular, gelecek dönemde korona virüsüne karşı etkili bir tedavi geliştirmek için umut vaat ediyor.

Korona virüsü: B ve T hücrelerinin sırları açığa çıkıyor

Korona virüsüne karşı yeni çalışma: Vücudumuz B ve T hücreleriyle savunma geliştiriyor.