Şili, Araplar ve demokratik geçiş

Santiago, Şili. 21 Ekim 2019.

• Paylaş

02 Ara 2019 (Son Güncelleme 11:12)

Nasır es Sehli

Pinochet liderliğindeki Generallerin 1973 yılında seçilmiş Solcu Başbakan Salvador Allende’ye yaptıkları darbeden 17 yıl sonra, 1990’da diktatörlükten demokrasiye geçiş şeklinde gerçekleşen Şili deneyimi, Araplar olarak üzerinde durmayı hak eden bir gelişme.

Sadece Şili ve Arap ülkeleri arasındaki benzerlik nedeniyle değil, aynı zamanda askeri rejimden nemalanan elitler ve diktatörlükle yönetilmesi noktasında benzerliğe sahip olması, fakir halk tabakalarının varlığı ve her iki örneğin ödediği ağır bedeller bakımından da bu ilgiyi hak ediyor.

BEDELİ ÖDENMİŞ BİR İLERLEME

Ülkede partisel çoğulculuk, özgürlükler ve özellikle de basın özgürlüğü gibi bir takım gelişme ve ilerlemeler, demokratik geçiş olmasaydı gerçekleşemeyecek olan şeylerdi. Diktatörlük yılları boyunca büyük bir kesimi fakr-u zaruret içerisinde yaşayan Şili halkı baskının, yolsuzluğun, hizipçiliğin, kayırmacılığın ve baskıcı iktidarla bağlantılı sınıfların hegemonyasının bedelini ağır bir şekilde ödedi.

Bu maliyetler ve elde edilen özgürlükler sayesinde halk, bir buçuk aydır Santiago ve diğer kentlerde sokaklara çıkarak anayasanın ve demokratik sürecin revize edilmesi ve toplumsal adaletin sağlanması talebinde bulunabildi. Şili’nin 30 yıl önceki durumunu bilenler, demokratik geçiş sürecinin beraberinde getirdiği iki noktayı vurgulama gereği duyuyorlar.

Sol bugün her ne kadar sokağın öfkesini alevlendirmekle suçlansa da, Pinochet döneminde insanlar Arap halklarının maruz kaldığına benzer vahşi bedeller ödemeden düşüncelerini dile getiremezlerdi. Demokratik geçiş olmasaydı, ekonomi ve kalkınmanın çarkı, iktidar dişlilerinin bir parçası olması hasebiyle pragmatizmini sürdüren sınıfın geride bıraktıklarına karşı ayaklanmaya, insanları sosyal adalet istemeye teşvik etmezdi.

Şilililer, aslında çok basit kelimelerle ifade etmek gerekirse, 22 kişinin hayatını kaybetmesine ve binlerce yaralıya rağmen Pinochet döneminde, tıpkı şu anki Başkan Sebastian Penera’nın sarayının önünden geçerken onun ‘katil’ olduğunu haykıran sloganlara benzer sloganlar atamazlardı.

ALINACAK BİR DERS

Şili’nin Latin Amerikan ülkelerine model olacak kadar ekonomik durumu gelişmiş ve altyapısı benzeri görülmemiş bir ilerleme kaydetmiş olabilir. Ancak bütün kesimlerin üzerinde konsensüs sağladığı, diktatörlüğe son verilmesi ve geniş tabanlı bir demokrasiye geçiş, şimdilerde Şili halkının sokaklara çıkıp bütün cesaretiyle temel haklarını talep etmesini sağlayan şeydir. Diktatörlük devam etseydi bu mümkün olmazdı.

Artık ‘parti ve onun büyük lideri çağı’nda yaşamıyoruz. Tersine yaşadığımız çağda artık herkes dünyanın diğer ucunda ne olup bittiğini biliyor. Bu gerçeğe saygı duyan partisel çoğulculuğun yanında demokratik geçiş süreci gerçekleştirilemediği taktirde, bölgemizdeki siyasilerin ve onların medya organlarının çıkarttıkları gürültü içerisinde sık sık birilerine yönelttiği ‘ajanlık’ ya da ‘ihanet’ gibi suçlamalar kimsenin dikkate almadığı suçlamalar olarak tarihe geçecektir ve pazarlanabilir olmaktan çıkacaktır.

Yazının aslı Al Araby sitesinden alınmıştır. (Arapçadan Çeviren: İslam Özkan)

DÜNYA FORUM

Yapay tatlandırıcılar gerçekten de kilo verdirir mi?

[22s 49d] "Şeker gibi tatlı ama kalorisiz" sloganı gerçek olamayacak kadar güzel. Eğer kilo vermeye çalışıyorsanız, şeker yerine yapay tatlandırıcılar kullanmak gerçek bir çözüm olmayabilir.

Dünya Forum... Frank Aiken: İrlanda’yı bağımsızlığa taşıyan adam

[2g 21s 56d] Frank Aiken, yirminci yüzyıl İrlanda tarihinin en devasa figürüdür. Ancak 2006 yılında, RTE televizyonunun ‘Gizli Tarih’ dizisinin bir parçası olan belgesel yayınladığında, County Down’da işlenen mezhep kaynaklı cinayetler belirgin şekilde öne çıktı. Barış sonrası süreçte, Aiken İrlanda’da tartışmalı bir figür olmaya devam etti; zira kuşağının çoğu politikacısı gibi, Aiken’ın da siyasete katılımı silahla olmuştu.

‘Kutsal’ gölde, Xi ve Komünist Parti’ye ilân-ı aşk

[3g 21s 51d] Bazıları duygusal bir yükseliş aramaya, bazılarıysa vatansever marşlar söylemeye Nanhu Gölü'ne geliyorlar. Nanhu Gölü'ne gelen ziyaretçilerden biri "Başkaları Budizm veya Taoizm’e inanırken, biz Komünizm’e inanıyoruz" diyor.

Libya krizinin çözümü

Gerçek hedeflerini açıklama konusunda son derece temkinli dilin ve Libya’da hareket halindeki birçok devletin müdahalesinin hacminin aksine Türkiye’nin tutumu, doğru olup olmamasından bağımsız olarak son dönemde en net olanıdır. Rusya’nın tutumu ise alışılmışın dışında oldukça realist. Sıfır sorun siyasetinden yıllar önce vazgeçmiş olan Ankara, çıkarlarını korumak için tıpkı rakiplerinin yaptığı gibi, nerede olursa olsun, özellikle de Doğu Akdeniz’de bulunmayı kendi hakkı olarak görüyor.

Putin Rusya’da ne yapmak istiyor?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ulusa sesleniş konuşmasında yarı başkanlıkla yönetilen siyasal sistemde bir dizi değişiklik yapılacağını haber verdi. Putin'in aklındaki yeni sistem haritası, toplumsal hoşnutsuzluğa ve iktidarda kalmak için çare arayışına işaret ediyor.

Dünya Forum: Roma’dan önce Kartaca vardı

Kartaca’nın dillere destan limanı, yarım daire biçimindeki surlar içine inşa edilen 220 rıhtım ve heykellerle süslenmiş pırıl pırıl sütunlarıyla, muazzam bir görünüme sahipti. Kartacalı ticaret gemileri her gün Akdeniz’in dört bir yanındaki limanlara yelken açarken, bölgenin en azametli deniz gücü onları güvende tutuyor ve yapılan fetihler ticaret ve hammadde kaynakları için yeni bölgeler ele geçirilmesini sağlıyordu.

Geri dönüşüm: Tüketiciyi avutmak için yaratılmış bir aldatmaca mı?

Geri dönüşüm, büyüyen atık sorunumuzu sorumsuz tüketici tercihlerinden ve bireysel yaşam biçimlerinden biri olarak yeniden betimleyen sinsice bir hokkabazlık. Sanayi devlerinin ‘azaltma’ ya da ‘yeniden kullanma’ seçeneklerine alternatif olarak sunduğu 'geri dönüşüm', müşterilerin suçluluk hissetmeden satın almaya devam etmesini, şirketlerin de çevrecilerin suçlamalarından kaçmaya devam etmesini sağladı.

Dünya Forum... Bruce Lee: Kung-Fu’yu göklere çıkaran usta

Bruce Lee, 27 Kasım 1940’da Kaliforniya eyaletinin San Francisco şehrinde dünyaya geldi. Dönemin ‘Green Hornet’ (Yeşil Yaban Arısı/1966-67) adlı popüler televizyon dizisinde rol aldı ve ardından ‘The Chinese Conneciton’ ve ‘Fists of Fury’ filmleriyle büyük bir gişe başarısı yakaladı.

Mülteci ‘krizi’ dünyaya Avrupa’nın çirkin yüzünü gösterdi

Akdeniz’i geçerken hayatta kalanlar kendilerini bekleyen şefkatli kollar yerine ırkçılık, korku ve hapis ile karşılandı. On binlerce insanın Avrupa’ya ulaşmaya çalışırken denizde can verdiği bu zaman zarfında, Avrupa kendisini bir göçmen ya da mülteci ‘krizinin’ kurbanı olarak hayal etti.

Fransa’daki protestolar gösteriyor ki asıl ütopya olan Macron’un görüşü

Bugün, Fransa’da süren protestolarla beraber, Macron yanlısı coşkunun üzücü gerçeğiyle acımasızca yüzleşiyoruz. Macron belki de halihazırdaki sistemin en iyisi olabilir; ancak siyaseti, entelektüel teknokrasi içindeki liberal demokrat koordinatlara yerleşiyor.

Hindistan nüfusu 2027'de Çin'i geçecek

Geçen yıl haziran ayında yayınlanan Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Nüfus Raporu’na göre Hindistan önümüzdeki on yıl içinde dünyanın en kalabalık ülkesi haline gelerek Çin'i geride bırakacak.

Trump’ın keyfi politikaları ABD ve İran’ı savaşa sürüklüyor

Görünen o ki, Trump’ın Bağdat Havaalanı’na düzenlediği hava saldırısı, Amerika’nın gücünü sergilemeye ve dış politika başarısızlığından kurtulmaya dönük bir girişimdi. Trump'ın İran’a ilişkin politikası, bu ülkenin liderlerini bağlamıyor ve gözlerini korkutmuyor gibi görünüyor. Bunun yerine, İran’a Ortadoğu’daki ABD politikalarına karşı saldırgan bir şekilde meydan okuma cesareti verdi.