Bangladeş ve Hindistan: Talihsiz bir romantizm hikayesi
Hindistan başbakanı Modi jeopolitik öneme sahip olan Bangladeş'e yönelik güçlü bir ekonomik hamle yaptı. Öte yandan, su meselesi iki ülke arasındaki ilişkilere ket vurabilir.
Bangladeş, kuzey, doğu ve batı yönlerinde dev komşusu Hindistan tarafından çevrilidir; bu yüzden küçük görünebilir. Öte yandan dünyanın sekizinci en kalabalık ülkesi ve en hızlı büyüyen ekonomilerinden biridir. Ayrıca, Hint Okyanusu üzerinde uzun bir kıyı şeridi olan Hindistan ve Güneydoğu Asya arasındaki konumu, jeopolitik bağlamda bahsetmeye değer bir olgudur.
Çin, Bangladeş’i büyük bir potansiyel görüyor. Cumhurbaşkanı Xin Jinping, geçen yıl ziyaret ederek 15 milyar dolarlık bir kredi sözü vermişti. Çin, Bangladeş'in en büyük ticaret ortağı ve silah sanayi bu ticaretin en büyük kısmını oluşturuyor. Mart ayında, kredinin bir parçası olan iki Çin denizaltısı teslim edildi. Bangladeş, Hindistan’ın iki büyük komşusu olan Pakistan ve Burma'nın ardından, Çin yapımı silahların üçüncü en büyük alıcısı konumunda.
Hindistan ise bu duruma kendine özgü bir cazibeyle yanıt veriyor. Bangladeş Başbakanı Şeyka Hasina, 10 Nisan'da sonuçlanan ve Delhi’de gerçekleşen dört günlük bir resmî ziyaretin ardından, Hintli muadili Narendra Modi’nin boş yere koluna girmediğinden emin bir şekilde ülkesine döndü. Bangladeş'e 1 milyar dolarlık Rus destekli bir nükleer santral projesi dahil, 5 milyar dolarlık kredi teklif edildi; ayrıca, Hint yapımı silahları satın alması için 500 milyon dolarlık bir kredi söz konusu. İki ülke, aralarında daha derin işbirliğine olanak sağlayan bir savunma anlaşması imzaladılar. Hindistan, daha fazla elektrik ihracatı ve demiryolu hatları için de söz verdi.
Fakat Şeyka Hasina'nın en çok önemsediği konuda bir ilerleme kaydedilemedi: Hindistan'dan Bangladeş'e akan 53 nehrin suyunun nasıl paylaşılacağı üzerine bir anlaşma sağlanamadı. Özellikle de Teesta nehri, bu konunun odağında bulunuyor.
SU KONUSU OLDUKÇA SORUNLU
Bangladeş, suyun eşit olarak dağılmasını isterken, bir Hindu eyaleti olan Batı Bengal yüzde 55 su hakkı talep ediyor. Bay Modi sorunu çözmek için söz verdi, ancak başkanı olduğu Bharatiya Janata Partisi (BJP), Bangladeş'e komşu olan dört eyaletten yalnızca birini yönetiyor. Batı Bengal Başbakanı, devletin Teesta'daki payını almasına izin vermiyor. Şeyka Hasina, Hintli bir gazete olan Hindu'da “dostluğun akan bir nehir gibi” olduğunu söyleyerek acele bir adım atmıştı. Ancak eve omuzlarını silkerek döndü: “Su arıyorduk ama elektrik aldık.”
Teesta'nın verilecek suyu onun olsa bile, Bay Modi, Şeyka Hasina ile fazla samimi olmayı gereksiz bulabilir. BJP açısından, Müslümanlara ve özellikle de Bangladeş'ten gelen yasadışı göçmenlere karşı duyulan rahatsızlık, samimiyetin başarılı bir seçim yaklaşımı olmadığını kanıtladı. Şeyka Hasina, Bangladeş ordusunun, Hindistan'la bir güvenlik anlaşmasını imzalamaya yönelik içgüdüsel şüphelerini kısmen gözardı ediyor. Muhalefetteki Bangladeş Milliyetçisi Partisi (BNP) onu ülkeyi satmakla suçladı ve iktidara gelmesi durumunda anlaşmadan çekilme sözü verdi. Teesta, BNP'nin hükümeti alt edebileceği bir başka kullanışlı araçtır. Coğrafi zorunluluk Hindistan ve Bangladeş'i bir araya getirse de iç politika onları hâlâ birbirinden uzaklaştırıyor.
Yazının orijinali The Economist sitesinde yayınlanmıştır (Çeviren: Tarkan Tufan)