DUVAR - Şırnak’ın Cizre ilçesinde okul bahçelerine DEDAŞ, (Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.) trafo kurdu. Halkın tepkisine neden olan trafoların kurulmasına Şırnak İl Milli Eğitim Müdürlüğü izin verdi. Konuyla ilgili görüştüğümüz DEDAŞ’tan bir yetkili, daha önce bu okullarda elektrik direklerinin olduğunu şu an yapılan trafoların daha güvenli olduğunu söyledi. Ancak Şırnak Eğitim Sen Kadın Sekreteri Serap Ok, durumun böyle olmadığını trafoların ana sınıfı ve ortaokul öğrencilerinin oyun oynadıkları alanda yapıldığını belirtti.

NEDEN OKUL BAHÇESİNDE TRAFO KURULDU?

Bölgede görüştüğümüz çoğu eğitimci ve bir DEDAŞ yetkilisi, trafoların kurulacağı alanların kamulaştırılması gerektiğini söylüyor. Okul bahçelerinin kamulaştırılamayacağı ve kamusal alandaki bu tür girişimler için prosedürlerin daha kolay olduğunu gören DEDAŞ, okul bahçelerini trafolara mesken olarak seçti. Cizre’de şu ana kadar 15 Temmuz Demokrasi Zaferi Ortaokulu, Menderes İlköğretim Okulu, Mithat Paşa Kız Meslek Lisesi, Artuklu Ortaokulu ve Vali Kamil Acun Ortaokulu’nun bahçelerine ve yakınlarına trafolar kuruldu. Bu trafolar gece saatlerinde okul bahçelerine kuruluyor. Sabah okula giden öğretmen ve öğrenciler gördükleri manzara karşısında şaşkınlık yaşıyor.

‘TRAFO KURULACAĞINI ÖĞRENİNCE TÜYLERİM DİKEN DİKEN OLDU’

Şırnak Eğitim Sen Kadın Sekreteri Serap Ok’un yıllardır öğretmenlik yaptığı 15 Temmuz Demokrasi Zaferi Ortaokulu’nun bahçesine de trafo kuruldu. Ok, her şeyin 1.5 ay önce okul duvarının küçük bir bölümünün yıkılmasıyla başladığını söylüyor. Bunu gören Ok, okul idaresiyle görüşerek duvarın neden yıkıldığını öğrenmeye çalıştı. Ok bundan sonra yaşanan süreci şöyle anlattı: “Okul idaresiyle görüştüğümde elektrik direklerindeki kabloları yer altından geçirmek için böyle bir işlem yapılacağını öğrendim. Ancak birkaç gün sonra duvarların daha fazla yıkıldığını gördüm. Okul idaresi de olanlardan habersizdi. Okul bahçesine trafo kurulacağını öğrenince tüylerim diken diken oldu. Özellikle benim öğretmenlik yaptığım okulda elektrik trafoları anaokul ve ortaokul öğrencilerinin oyun oynadığı alana beş metrelik mesafede. Hemen arkasında ise öğretmenlerin dinlenip çay içtiği bir alan var.”

Ok, okullarda trafo kurulmasına karşı çıkan idarecilerin olduğunu söyledi. İdarecilerle birlikte DEDAŞ ekipleriyle trafoların kurulmaması gerektiği yönünde tartıştıklarını belirten Ok, kendilerine ‘Bunlar trafo değil, jeneratör’ yanıtı verildiğini aktardı: “Bizimle resmen dalga geçtiler. Gece saatlerinde yine trafo kurulacağını öğrendiğimiz zaman arkadaşlarla nöbete gittik. Ekipler trafo kurulumuna başlayınca izin vermeyerek tebligat vermelerini istedim. Tebligat alamayınca emniyeti aradım. Yanımıza gelen kolluk kuvveti de kendilerinden tebligat istedi. Ancak hiçbir şekilde ne bize ne de kolluğa tebligat göstermediler. Polislere tutanak tutmalarını söyledik. Ancak polisler  tutanak bile tutmadan olay yerini terk etti. 15 yıl sonra bu çocukların vücutlarında çıkabilecek en kötü şeyde bile biz sorumlu olacağız. Her şey bizim vebalimizde. Derhal bu trafoların okullardan sökülüp atılmasını istiyoruz.”

DEDAŞ: KÖR NOKTADA KURULDU

Konuyla ilgili DEDAŞ’tan bir yetkili ise şunları söyledi: “Bölgede DEDAŞ’a karşı bir ön yargı var. Bu önyargı da bu tepkileri körüklüyor. Öncesinde okul bahçelerinin üzerinden elektrik direkleri geçiyordu. DEDAŞ bunu dönüştürdü ve çok daha sağlam bir sistem kurdu.”

Öte yandan DEDAŞ Şırnak İl Müdürü Tekin Türk ise yazılı bir açıklama yaptı. Türk yaptığı açıklamada, “Biz havai hat ve buna bağlı direk üstündeki trafoları toplayarak aslında var olan bir tehlikeyi ortadan kaldırıyoruz. Yatırım bölgemizdeki havai hatların tamamını yeraltına alıyoruz. Bunu yaparken de okulların içinde veya yakınında bulunan direk üstü trafoları kaldırıyor, buna bağlı iletim hatlarını ise topluyoruz. Bunun yerine okul duvarları ile entegre biçimde, bahçe dışına bakan son derece korunaklı ve bu nedenle güvenli olan trafolar yerleştiriyoruz. Trafoların okul bahçesi ile hiçbir bağlantısı yok. Trafoları yerleştirdiğimiz yerler 'kör nokta' olarak tabir ettiğimiz okul girişine en uzak noktalardır. Trafoların kapısı da okul dışına baktığı için herhangi bir tehlike söz konusu değil" dedi.

GEÇMİŞTEN ÖRNEKLER…

Okul bahçelerine ve yakınlarına elektrik trafoların kurulması birçok kez tartışma yarattı. 2018’de de Fethiye Milli Eğitim Bakanlığı’nın konuyla ilgili hazırladığı rapora çarpıcı detaylar yer alıyor:

- Mümkünse Okul Bahçesindeki trafolar kaldırılmalı veya gerekli mercilerle iletişime geçilip gerekli güvenlik tedbirleri alınmalıdır. 

- Bahçede varsa elektrik bağlantıları için muhafaza yapılmalıdır.

- 2013’te Erzurum Palandöken ilçesine bağlı Şükrü Paşa Mahallesi'nde bulunan Kocatepe İlköğretim Okulu'nda meydana gelen trafo patlamasında 24'ü öğrenci 26 kişi, dumandan etkilenerek hastaneye kaldırıldı.

-  2016’da Bahçelievler'de özel bir okulun bahçesinde bulunan trafonun patlamasının ardından yangın çıktı. Patlama esnasında okulun yurdunda bulunan öğrenciler tahliye edildi.