'Cüzdandaki 200 liralık banknotu çarşıda 20 lira gibi hissediyorum'

DUVAR- Enflasyon rakamlarını açıklayan iki kurum olan TÜİK ve ENAG arasındaki büyük fark, TÜİK'e olan güveni sarsıyor. TÜİK yetkilileri kendi rakamlarının doğru olduğunda ısrarlı, algılanan enflasyon ile resmi enflasyon arasındaki farkın, tüketicilerin gelir seviyelerinin, harcama kalıplarının ve tüketim alışkanlıklarının farklılık göstermesinden kaynaklandığını belirtiyorlar.

Ekonomim yazarı Şeref Oğuz, bu durumu hava durumu yorumuna benzetti, "Benim anladığım şudur; TÜİK; resmi enflasyon. ENAG; hissedilen enflasyon." diye yazdı. Oğuz'un bugünkü yazısının ilgili bölümü şöyle: 

"TÜİK ile ENAG neden bu kadar farklı? Aslında kamu bile harcamalarında TÜİK’i, ancak gelirlerini artırmada ENAG’ı kullanır olmuştu. TÜİK’e göre ENAG, enflasyonu şişiriyor, hangi veri serilerini kullandığını açıklamıyor ve veri derleme yöntemini ilan etmiyormuş. Ancak TÜİK de endeksteki malların fiyatlarını açıklamayı bırakalı çok oldu. Benim anladığım şudur; TÜİK; resmi enflasyon. ENAG; hissedilen enflasyon.         

Peki ya hissedilen işsizlik? Yıllarca TÜİK’i işsizlik rakamlarını da bulandırmakla itham ettik. İlan ettiği tek haneli işsizlik, sahadaki gerçekle sürekli ters düşüyordu. TÜİK bunun ‘tanımdan’ kaynaklandığını ve ‘son 4 haftadır iş aramayı bırakanları işsiz saymadığını’ söylüyordu. Fakat insanların kuşkularını sindirmek için ‘atıl iş gücü’ diye bir rakam uyduruldu ve bu da hissedilen işsizliğe sayıldı. O halde geriye şu kaldı; eğer şu iş aramakta olanları bu kötü huylarından vazgeçirsek, ortada işsizlik diye bir sorun kalmamış olacak.

CÜZDANDAKİ 200 LİRALIK BANKNOTU ÇARŞIDA 20 LİRA GİBİ HİSSEDİYORUM

Acaba sorun bende mi? Türk lirasının enflasyon sebebiyle fazladan bir ‘0’ almasında mı? Peki ya asgari ücretime ne demeli? Gerçekte 15,002 lira ama çarşıya çıkınca nedense bana 1500 lira gibi gelmesine ne demeli? Maaşımı maliye söylüyor ama ben onu nedense yarısından az hissediyor olabilir miyim?          

Şu rakamları farklı hissetme olgusu; Pandemi sırasında ortaya çıktı. Ölenlerin sayısını az gösterme, zararı eksik hesaplama gibi amaçlar doğrultusunda verileri öylesine bulandırdılar ki gerçeğe ulaşmak neredeyse imkânsız hale geldi. Bu yüzden ağız birliği etmişçesine ‘hissedilen’ diye bir dil oluşturdular.           

Minik ayı; annesine soruyor; ‘anne, biz kutup ayısı mıyız?’ –Evet yavrum. Biraz sonra yine soruyor; ‘anne, biz kutup ayısı mıyız?’ –evet dedim ya yavrum. Yavru devam ediyor; ‘mademki kutup ayısıyım, neden üşüyorum? Neden soğuk hissediyorum?’        

Bana göre TÜİK’in açılımı, Türkiye İstatistik Kurumu yerine; ‘Türkiye’yi Üzmeyen İstatistik Kurumu’ olmalı. Zira bizi üzmemek için canla başla çalışıyorlar (!) ve rakamları bizim hissiyatımıza bağlıyorlar. Abartmamızın sebebi bizim hissiyatımız imiş. Etiketler, kiralar, enflasyon abartıyor olamaz mı?" (HABER MERKEZİ)