Çan’da yeni maden tartışması: Bilirkişi raporu evlere şenlik

Seçkin Sağlam

ÇANAKKALE - Çanakkalenin Çan ilçesi Helvacı Köyü’ne bağlı Altıkulaç mevkiinde, İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.Ş. tarafından açılarak işletilmesi planlanan Helvacı Kömür Ocağı için kasım ayında yapılan bilirkişi keşif raporu tamamlandı.

Rapor, Çanakkale 1. İdare Mahkemesi Hakimliği’ne sunulurken yer alan ifadeler ise tepki çekti. Hali hazırda iki termik santral, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ve özel kömür işletmelerinin bulunduğu Çan’da, köylüler yeni bir proje istemiyor.

YILDA 105 BİN TON KÖMÜR ÜRETİLECEK

Projeye, daha önce verilen “ÇED gerekli değildir” kararı, Çanakkale İdare Mahkemesince iptal edilmiş ve ÇED süreci başlamıştı. Bu sürece ilişkin yapılan bilirkişi raporu tamamlandı. Açık ve kapalı ocak işletmeciliği yöntemi ile gerçekleştirilecek proje kapsamında yılda 105 bin ton kömür üretimi planlanıyor. Üretilecek kömür, katı yakıt ihtiyacında kullanılmak üzere 50 kilometre uzaklıkta bulunan Biga’nın Değirmencik Köyü, Köyaltı mevkiinde faaliyette olan İÇDAŞ A.Ş.’ye ait termik santrale götürülecek.

RAPORDA EKONOMİK KATKI VE İSTİHDAM VURGUSU YAPILDI

Çan’ın Helvacı Köyü, Altıkulaç mevkiinde, İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.Ş. tarafından açılarak işletilmesi planlanan, “Helvacı Kömür Ocağı” projesi bilirkişi raporunda, projenin “çevresel etkileri ortaya konularak, oluşacak çevresel etkilere karşı alınacak tedbir ve önlemlerin detaylı olarak değerlendirildiği” ifade edildi. Raporda, “Ekonomiye katkısı, işletmedeki istihdam, üretilen maden cevherinin katma değeri ve kullanımı hesap edildiğinde ve projenin kurulduğu çevrenin özellikleri dikkate alındığında ekolojik yapıya verilecek zarar arasında kamu yararı açısından projenin yapılmasında kamu yararı olduğu” belirtildi.

‘KÖMÜR OCAĞI GÖRÜNÜMLÜ TERMİK SANTRAL’

Çan Çevre Derneği Başkanı avukat Ümran Aydın, aynı şirketin, Kömürlü Termik Santrali için “ÇED olumlu” kararı aldığını ancak konunun yargıya taşınması sonucu projenin iptal edildiğini hatırlattı. Aydın, “Bu proje termik santral projesinin yerine ikame edildi. Kömür ocağı projesi, İÇDAŞ şirketinin, Helvacı Köyü’nün kapısından girmesini sağlayan Truva Atı’dır. Küçük boyutlu projelerle çevresel zararı minimum düzeyde gösterip, önlenebilirliğini düşündürüp, pek çok ruhsatla Kaz Dağları’nın tamamının maden arama sahası haline getirildiğini birçok projede gördük. Bu proje de kömür ocağı görünümlü termik santral projesidir” dedi.

‘BİLİRKİŞİ RAPORU EVLERE ŞENLİK’

Helvacı ve çevre köylerinin sulu tarım yapılabilen değerli bir tarım havzası olduğunu ifade eden Aydın, “İlçemiz ciddi hava kirliliği altında yaşam mücadelesi vermesine rağmen, açtığımız iptal davasında aleyhimize gelen bilirkişi raporu evlere şenlik. İlçemizde kümülatif etki yok gösterilmiş, yani rapora göre Çan’da ne termik santral ne de TKİ açık kömür ocağı var. Hatta projeye komşu Asmalı Kireçtaşı Maden Ocağı dahi yok. Ama gerçekte ilçemiz 360 derece termik santraller ve madenlerle çevrilmiş vaziyette” diye konuştu.  

‘BÖLGE HALKININ SAĞLIĞI ŞİRKETİN PARA KAZANMASI KARŞISINDA ÖNEMSİZ BULUNDU’

Çan’ın topografyasının çukur olması nedeniyle Helvacı’ya yapılacak kömür madeninin ya da termik santralin partiküllerle yüklü kül ve dumanının Kocabas Çayı hattıyla ilçenin üzerine doğrudan çökeceğini ifade eden Aydın, oluşacak asit göllerinin de bölgeyi tarım yapılamaz hale getireceğini söyledi. Aydın, “Bilirkişi raporu, bunları tümüyle yok sayıp İÇDAŞ şirketini övmekle yetinmiş maalesef. İlçemizde 10 yıl öncesine ait, yani ikinci termik santral açılmadan önce ÇOMÜ Halk Sağlığı raporunda, 10 yıl akciğer yaşlanması tespit edilmişti. Bölge halkının sağlığı, bir şirketin para kazanması karşısında tümüyle önemsiz görünüyor” dedi.