Avrupa’da sağın yükselişi: Son seçimler ne söylüyor?
Polonya’daki son seçim sonuçları aksini işaret etse de sağ popülist, faşist partiler pek çok Avrupa ülkesinde oylarını artırıyor, hükümet ortağı olarak siyasette merkezi bir rol oynamaya başlıyor.
DUVAR - Avrupa’da son yıllarda yapılan seçimlerin yanı sıra yaklaşan seçimler öncesi basına yansıyan kamuoyu yoklamaları da sağ popülist, faşist partilerin yükselişte olduğuna işaret ediyor. Almanya, Almanya için Alternatif (AfD) partisinin artan nüfuzunu ve oy oranını tartışırken, İsveç ve Finlandiya gibi İskandinav ülkelerinde sosyal demokrat ağırlıklı koalisyon hükümetleri yerini sağ koalisyon hükümetlerine bırakıyor. Peki, hangi Avrupa ülkesinde durum ne? Son seçim sonuçları ve kamuoyu yoklamaları bize ne söylüyor?
ALMANYA: SEÇİME BİR YIL KALA AfD EN GÜÇLÜ 2’NCİ PARTİ
Faşizmin - ya da Nazizmin - toplumsal hafızasında yadsınamaz bir yeri olan Almanya’da son federal meclis seçimleri 26 Eylül 2021 tarihinde yapıldı. Bu seçimlerde Sosyal Demokrat Parti (SPD) oyların yüzde 25,7’sini, mevcut ‘trafik ışığı’ koalisyon hükümetinin diğer iki ortağı Yeşiller ve Hür Demokratik Parti (FDP) sırasıyla yüzde 14,8 ve 11,5 oy aldı. Bu seçimde en çok oy alan beşinci parti olan faşist AfD’ye olan destek ise yıllar içinde Covid-19 pandemisi ve aşı karşıtlığı, Rusya-Ukrayna savaşı ve şiddetlenen hayat pahalılığı krizi dolayısıyla daha da artmaya başladı. 2023 yılında yapılan bazı anketlerde SPD’nin ardından ülkenin en güçlü ikinci partisi olarak görünen AfD’nin oy oranı, Insa’nın ‘Bild am Sonntag’ gazetesi için nisanın ilk haftası yaptığı ankete göre yüzde 18,5 düzeyinde. Bu ise toplamda yüzde 30,5 oy alması beklenen muhafazakar CDU/CSU’nun ardından AfD’nin halen en güçlü ikinci parti olduğunu gösteriyor. Ülkede 60 milyonu aşkın seçmen 2025 yılında federal meclis seçimi için yeniden sandık başına gidecek.
AVUSTURYA: ‘UYURGEZER HALDE AŞIRI SAĞIN ZAFERİNE DOĞRU…’
Almanya’nın komşusu Avusturya’nın en bilindik sağ popülist, faşist partisi Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ). FPÖ, mevcut durumda iki kanatlı meclis sisteminde, Nationalrat ve Bundesrat denilen iki mecliste de muhalefette yer alıyor. Avusturya’da en yakın genel seçimler, 2024 yılının sonbaharında Nationalrat üyelerini belirlemek için yapılacak. Market-Lazarsfeld’in yaptığı anketin sonuçlarına göre, 28 Mart itibarıyla, bu pazar ülkede seçim olması halinde, en fazla oyu yüzde 27 ile FPÖ’nün alması öngörülüyor. Koalisyon ortakları Hıristiyan demokrat parti ÖVP ile Yeşiller’in toplam oy oranı ise yüzde 30 bandında. Diğer bir deyişle, Politico’nun 4 Şubat 2024 tarihli makalesinde öngördüğü üzere, 'Avusturya, uyurgezer bir halde aşırı sağın zaferine doğru yürüyor' olabilir.
Öte yandan, Avusturya’nın aşırı sağ ve neo-Nazizm ile gündeme gelmesinin bir diğer sebebi de Almanya’nın başkenti Berlin yakınlarında, Potsdam’da yapılan ve göçmen kökenli Almanya vatandaşlarının ülkeden gönderilmesini öngören ‘Remigration’ planının da tartışıldığı toplantıydı. Araştırmacı gazetecilik platformu Correctiv’in ocak ayında ortaya çıkardığı ve AfD’li isimlerin de katıldığı gizli toplantının katılımcıları arasında Avusturyalı faşist siyasetçi Martin Sellner ve Avusturyalı bir cerrah da vardı.