Asgari ücret ocakta 'açlığın' altında kaldı: Temmuzda zam yapılacak mı?

ALTINDA YÜKSELİŞ 
DURMAK BİLMİYOR

Borsada kısa vadede bir hareketlenme olmayacağı aşikar... Şimdilik endeksin 10,000 psikolojik sınırının üzerinde tutunması haricinde bir beklenti de yok zaten. BIST 100 endeksi, en düşük 9,962.56 puanı ve en yüksek 10,180.41 puanı gördükten sonra geçen haftayı, önceki hafta kapanışının yüzde 0.99 altında 10,004.38 puandan tamamladı. 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı yüzde 1.57 artışla 3,236 TL’ye, cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 1.55 yükselişle 21,931 TL’ye çıktı. Bir önceki hafta sonu 5,337 TL olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 1.56 artarak 5,420 TL’ye yükseldi. Dün akşam saatleri itibarıyla, ons altın 2,801 dolar, gram altın ise 3,228 TL seviyelerindeydi. Altında yukarı yönlü hareketin devam etmesinin en temel iki sebebinden biri ABD Başkanı Donald Trump ve kabinesinin öngörülemez kararlarının ortaya çıkarabileceği sorunlar, bir diğeri ise küresel gerilimler... Bunun yanı sıra, küresel ekonomiye yönelik beklentilerin kırılganlığını da hesaba katmak gerek. Bu süreçte merkez bankalarının altın rezervlerini güçlendirme eğiliminin de sürdüğünü belirtmekte fayda var. Dövizde doların yukarı yönlü hareketi devam ediyor. Geçen hafta ABD Doları yüzde 0.47 değer kazanarak 35.8580 TL’ye çıkarken, Euro yüzde 0.51 azalışla 37.2210 TL’ye indi. Avrupa Merkez Bankasının 25 baz puanlık politika faizi indiriminin, Euro’daki değer kaybına sebep olması zaten çok doğal. Yatırım fonları geçen hafta yüzde 0.06, emeklilik fonları yüzde 0.48 değer kazandı. Kripto varlık yatırımcıları için geçen hafta pek de parlak geçmedi. Bitcoin’de haftalık kayıp yüzde 7.59’a ulaşırken, fiyatı 98,137 dolar seviyelerinde. Ethereum’da çok daha sert bir gerileme gözlendi, yüzde 12.70’lik bir kayıpla 2,961 dolar seviyelerinde seyrediyor. XRP’deki değer kaybı ise yüzde 18’in üzerinde... Bu kayıpların önemli bir kısmı hafta sonu gerçekleşti. 

BLOOMBERG HT ENFLASYON ANKETİ:
2025 ENFLASYON TAHMİNİ YÜZDE 41.25
Bloomberg HT'nin ocak ayına ilişkin düzenlediği enflasyon anketi sonuçlandı. Ankete katılan 25 kurumun medyan beklentisi enflasyonun aylık yüzde 4.33 seviyesinde gerçekleşeceği yönünde oldu. Katılımcıların tahminine göre, yıllık enflasyonun da yüzde 41.25 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Ocak enflasyonu için en düşük aylık beklenti yüzde 3.20, en yüksek beklenti yüzde 4.75... Yıllık olarak bakıldığında ise ocak için en yüksek enflasyon tahmini yüzde 41.73 olurken, en düşük tahmin yüzde 39.60 seviyesine işaret etti. Anket katılımcıları 2025 yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentisini de paylaştı. Buna göre, 25 kurumun 2025 yıl sonuna dair enflasyon beklentisi bir önceki anket dönemine göre değişmeyerek yüzde 28 seviyesinde oldu. Katılımcıların 2025 yılının sonuna ilişkin en yüksek enflasyon tahmini yüzde 33 olurken, en düşük tahmin yüzde 23 seviyesine işaret etti. Bu anket ekonomistlerin tahminlerini ortaya koyarken, piyasayla çarşı-pazar arasındaki enflasyon beklentileri arasındaki makasın açıklığı devam ediyor. Her kesimin beklentisinde göreli bir düşüş var bu doğru, ancak ekonomi yönetiminin yüzde 21’lik beklentisiyle hanehalklarının beklentisi arasındaki fark 37 puanı buluyor. Piyasa aktörlerinin beklentisi genelde resmi verilere dayanarak şekillendiğinden, yani gerçek enflasyonu baz alamadığından farklı, buna karşın görüldüğü üzere yine de ekonomi yönetiminin beklentisinin üzerinde... Bugüne kadar ekonomi yönetiminin özellikle enflasyon tahminlerinin hiç tutmadığını biliyoruz. Bu kez de tutmayacak, en iyi ihtimalle 2025’in sonunda enflasyonun yüzde 45-50 bandında olacağını göreceğiz. Daha yüksek olma ihtimali ise çok mümkün!

İTO İSTANBUL TÜKETİCİ FİYAT İNDEKSİ’NE GÖRE OCAK AYI ENFLASYONU YÜZDE 5.16

İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi'nin yenilenmiş hesaplama yöntemiyle ilk sonuçları açıklandı. Buna göre, indekste aylık artışı yüzde 5.16 olarak gerçekleşti. 2024 Ocak ayına göre, 2025 Ocak ayında İstanbul’da yaşanan fiyat değişimlerini gösteren bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı yüzde 48.40 oldu. Bir önceki aya göre; sağlık harcamaları grubunda yüzde 18.82, ulaştırma harcamaları grubunda yüzde 10.95, lokanta ve oteller grubunda yüzde 8.48, eğitim harcamaları  grubunda yüzde 8.47, eğlence ve kültür harcamaları grubunda yüzde 7.80, konut harcamaları grubunda yüzde 7.03, çeşitli mal ve hizmetler  harcamaları grubunda yüzde 6.92, ev eşyası harcamaları grubunda yüzde 4.67, gıda ve alkolsüz içecekler harcama grubunda yüzde 3.90 ve alkollü içecekler ve tütün harcamaları grubunda yüzde 0.81 artış izlendi. Giyim ve ayakkabı harcamaları grubunda ise yüzde - 1.62 azalış gözlendi. İstanbul’da ocak ayı fiyat indeksinin belirlenmesinde; sağlık, ulaştırma ve konut harcamaları gruplarında yer alan bazı ürün ve hizmetlerde izlenen resmi fiyat değişimlerinin yanı sıra; gıda, lokanta ve otellerle eğitim harcamaları gruplarında piyasa koşullarına bağlı artışların yanında giyim harcamaları grubunda yaşanan aşağı yönlü izlenen fiyat değişimleri etkili oldu. Ocak ayında en yüksek grup artışı, sağlık harcamaları grubunda (yüzde 18.82), en yüksek azalış giyim ve ayakkabı harcamaları grubunda (yüzde - 1.62) izlendi. Bir artış oranlarına bakın, bir de düşüş oranlarına... Bu bile enflasyondaki düşüş eğiliminin ekonomi yönetiminin beklentilerinin çok gerisinde olduğunun göstergesi... İTO’nun indeksinin gerçek enflasyon rakamlarına biraz daha yakın çıktığı söylenebilir. Bugün açıklanacak TÜİK enflasyon verisine gelince, her ne açıklarlarsa açıklasınlar, bu oranın yaklaşık iki katını dikkate almanızda fayda var.

FİYATI EN ÇOK ARTAN ÜRÜNLER MARKETTE KURU FASULYE, ÜRETİCİDE PORTAKAL OLDU

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ocak ayında üreticiyle market arasında yaşanan fiyat farklılıklarını ve aylık-yıllık girdi fiyat değişimlerini değerlendirdi. Ocak ayında üretici ve market arasındaki en fazla fiyat farkı yüzde 597.4 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat farkını yüzde 379.9 ile patates, yüzde 267.2 ile mandalina, yüzde 215.4 ile kuru kayısı, yüzde 193.6 ile kuru fasulye ve yüzde 186.8 ile kuru incir takip etti. Markette en fazla fiyatı artan ürün yüzde 14.9 ile kuru fasulye, üreticide ise yüzde 25.8 ile portakal olurken, fiyatı en fazla düşen ürün markette yüzde 26.8 ile patlıcan, üreticide yüzde 46.8 ile karnabahar oldu. Markette 41 ürünün 23'ünde fiyat artışı, 18 üründe fiyat düşüşü görüldü. Kuru fasulyedeki fiyat artışını yüzde 12 ile kırmızı mercimek, yüzde 10.7 ile sivri biber, yüzde 10.7 ile kuru kayısı izledi. Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 26.8 ile patlıcan oldu. Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 23 ile karnabahar, yüzde 20.3 ile marul, yüzde 17.1 ile havuç takip etti. Ocak ayında üreticide 33 ürünün 12'sinde fiyat artışı, 14'ünde fiyat düşüşü görülürken, yedi ürünün ise fiyatı değişmedi. Üreticide en fazla fiyat düşüşü yüzde 46.8 ile karnabaharda görüldü. Karnabahardaki fiyat düşüşünü, yüzde 45.4 ile limon ve yüzde 29.5 ile patlıcan, yüzde 28.1 ile mandalina izledi. Üreticide en çok fiyat artışı olan ürün ise yüzde 25.8 ile portakal oldu. Portakaldaki fiyat artışını yüzde 22.7 ile havuç, yüzde 15.5 ile maydanoz, yüzde 13.2 sivri biber takip etti. Üreticide fiyat değişimlerinin nedenlerine gelince... Karnabaharda erkenci, orta ve geç çeşitlerin, havaların iyi seyretmesinin de etkisiyle, aynı dönemde hasat edilmesinden dolayı ürün fazlalığı görülmesi fiyatların düşmesine yol açtı. Havaların sıcak devam etmesi sebebiyle, birim alandan alınan verimin artması sayesinde patlıcanda rekolte arttı ve fiyatlarının gerilemesine sebep oldu. Ispanak, marul, yeşil soğan, pırasa gibi yeşil sebzelerde talepteki azalmadan kaynaklı fiyatlarda düşüş gözlemlendi. Limonda dalında alım-satım durgun olduğu için üreticiler zarar etti. Mandalinada sezon sonuna yaklaşıldığı için ve diğer narenciye ürünleri gibi bekletilemediğinden dolayı fiyatlarda düşüş yaşandı.