20 maddede başkanlıktaki son durum

İktidar partisi, başkanlık çalışmalarına hız verdi. Başkan ve TBMM’nin birbirini karşılıklı feshetme yetkisinden vazgeçildi. Başkan, sıkıyönetim ve olağanüstü hal ilan edebilecek.

Abone ol

DUVAR  - MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin çıkışının ardından iktidar, başkanlık kampanyasını başlattı. Başbakan Binali Yıldırım, birçok gazeteye başkanlık konusundaki görüşlerini açıklarken, AK Parti kurmaylarının da sistemle ilgili öneriler üzerinde çalıştığı dile getiriliyor. Çalışmalar, AK Parti Genel Sekreteri Abdülhamit Gül yönetiminde yürütülüyor.

Star gazetesinde bugün (17 ekim 2016) Şerife Güler imzasıyla çıkan habere göre iktidar partisi, daha önce düşündüğü “Başkan ve TBMM’nin birbirini karşılıklı feshedebileceği” maddesinden vazgeçildi.

Buna göre yeni sistemin özellikleri şöyle:

1. 550 SANDALYELİ PARLAMENTO

TBMM 550 milletvekilinden oluşacak. 18 yaşını dolduran ilköğretim mezunu her vatandaş milletvekili seçilebilecek. Milletvekilleri, yasama dokunulmazlığına sahip olacaklar.

2. BÜTÇE ONAYI TBMM’DE

TBMM, bütçeleri onaylayacak. Hükümetten gelen tasarılar yerine kanunlar, ‘teklif’ olarak milletvekilleri tarafından verilecek.

3. VETO YETKİSİNE İSTİSNA: BÜTÇE

TBMM’den geçen kanunlar, Başkan tarafından onaylanarak yürürlüğe girecek. Başkanın, kanunları veto etme hakkı olacak. Ancak Bütçe kanunlarını veto yetkisi bulunmayacak. Savaş ilanına TBMM karar verecek. Başkan da, ani bir silahlı saldırı olması halinde silahlı kuvvetlerin derhal kullanılmasına karar verebilecek.

4. 40 YAŞINI DOLDURMUŞ OLACAK

Başkan, TBMM’ye olağanüstü toplantıya çağırabilecek. Başkan, 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip vatandaşlar arasından, halk tarafından seçilecek.

5. GÖREV SÜRESİ BEŞ YIL OLACAK, BİR KİŞİ EN FAZLA İKİ DEFA SEÇİLEBİLECEK

6. ADAY BELİRLEME

Başkanlığa son genel seçimde en az yüzde beş oranında oy almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin vatandaş aday gösterebilecek.

7. SEÇİM 60 GÜN KALA

Başkanın görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde seçime gidilecek. Seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Başkan seçilmiş olacak. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Başkan seçilmiş olacak.

8. İKİNCİ ADAY KATILMAZSA

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde yapılacak oylama referandum şeklinde olacak. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde Başkan seçilmiş olacak.

9. ANAYASA MAHKEMESİ’NE DAVA YETKİSİ

Başkan, gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM’de açılış konuşmasını yapabilecek. Kanunlar ve TBMM İçtüzüğüyle ilgili Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açabilecek.

10. BAŞKANLIK KARARNAMESİ

Başkan, genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyduğu konularda Başkanlık kararnamesi çıkarabilecek. Başkan, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecek.

11. BAŞKANIN YARGILANMASI

Başkan hakkında, kişisel ya da göreviyle ilgili bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının en az üçte ikisinin vereceği önerge ile soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, bu talebi en geç bir ay içinde görüşüp gizli oyla karara bağlayacak.

12. YARDIMCILAR DA SEÇİLECEK

Başkan seçilenin oy pusulasında Başkan Yardımcısı adayı olarak yer alan kişi Başkanın seçildiği anda Başkan Yardımcılığına seçilmiş olacak. Başkanlık makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, seçimlere kadar kalan sürede Başkan Yardımcısı Başkanın yerine görev yapacak ve Başkanlık yetkilerini kullanacak.

13. YEDEK MİLLETVEKİLLİĞİ

Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki milletvekili aday listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar bulundukları sıra esas alınarak yedek milletvekili sayılacaklar. Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyelikler öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da seçilemeyen yedek milletvekilleri ile doldurulacak.

14. BAŞKANLIK YEMİNİ

Başkan, başkan yardımcısı, bakanlar ve milletvekilleri göreve başlarken aynı yemin metnini okuyacak. Metin şöyle: “İnsan haklarına, hukukun üstünlüğüne ve demokrasiye bağlı kalacağıma; Devletin bağımsızlığını, ülkenin bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma and içerim.”

15. FESİH METİNDEN ÇIKARILDI

AK Parti’nin önerisinde, “Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Başkanın seçimlerin yenilenmesine karar vermesi” başlığıyla düzenlenen maddede, “TBMM veya Başkan tek başına her iki organın seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verebilir” hükmü getiriliyordu. AK Parti’de, başkanlıkla ilgili pakete ilişkin yapılan ilk değerlendirmelerde “karşılıklı fesih” imkanı getiren bu maddenin metinden çıkartılması benimsendi. Madde, başkan ya da TBMM’den herhangi birinin “seçim” kararı alması durumunda diğerinin seçimlerinin yenilenmesini de öngörüyordu.

16. SEÇİMLERİ YENİLEYEBİLECEK

17. BAKANLARI ATAYACAK VE GÖREVDEN ALACAK

Her bakan, Başkana karşı sorumlu olacak. Bakanlar milletvekilleri ile aynı hukukî statüye tâbi olacaklar ve milletvekillerinin sorumsuzluk ve dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanacaklar. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri ile teşkilât yapısı Başkanlık kararnamesi ile düzenlenecek.

18. BAŞKOMUTAN OLACAK

Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil edecek. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verebilecek.

19. SIKIYÖNETİM İLAN EDEBİLECEK

Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilân edebilecek ve sıkıyönetim veya olağanüstü hal kararnamesi çıkarabilecek.

20. YÜRÜTMENİN BAŞI

Başkan Devletin ve yürütmenin başı olacak. Yürütme yetkisi Başkana ait olacak. Başkan, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türk Milleti’nin birliğini temsil edecek, Anayasa’nın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetecek. Başkan, yürütmenin başı olarak genel/(iç ve dış) siyaseti yürütecek.