Yunus Ülger

DUVAR – Rusya'nın Ukrayna'ya saldırması sebebiyle Alman basınında ve doğu Avrupa ülkelerinde eleştiriler daha çok Almanya'nın Rusya politikası ve Putin ile sıkı ilişkileri üzerinde yoğunlaşıyor.

Savaşın başlarında Almanya'nın Rusya politikasının faturası Sosyal Demokrat Parti'ye (SPD) kesilmişti. SPD ile Hıristiyan Birlik Partisi'nin (CDU) iki dönem süren koalisyon hükümetinde iki kez dışişleri bakanlığı yapan şimdiki SPD'li Federal Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier, Rusya politikası için özür dilemişti. Ayrıca Kuzey Akım 2 projesinin mimarı olan ve Putin'in yakın arkadaşı SPD'li eski başbakan Gerhard Schröder de ağır eleştirilere hedef oldu, bunun sonunda eski başbakan olarak sağlanan bazı hizmetler iptal edildi.

MERKEL'E ŞİMDİYE KADAR DOKUNULMADI

Garip bir durum olarak, Almanya'da kesintisiz 16 yıl başbakanlık yapmış olan CDU'lu Angela Merkel'e şimdiye kadar bir eleştiri yapılmamıştı. Kendisi de Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısını kınayan kısa bir açıklama dışında konu hakkında birkaç gün öncesine kadar konuşmadı.

Savaşın tüm hızıyla devam ettiği ve Almanya'ya yönelik eleştirilerin sürdüğü bir dönemde açıklama gereği hissetmiş olmalı ki, görevinden ayrılmasından altı ay sonra Berlin'de bir tiyatro salonunda Spiegel muhabiri Alexander Osang söyleşi yaptı. Söyleşinin ilk bölümü daha çok başbakanlıktan sonra özel hayatı hakkında, ikinci bölümü elbette Rusya'nın Ukrayna'ya saldırması ve Almanya'nın Rusya politikası hakkında oldu. Merkel, beklendiği gibi demek yanlış olmasa gerek, Rusya politikasında hatasını kabul etmedi, bu tutumunu, “Özür dileyecek bir durum görmüyorum” cümlesiyle ifade etti.

'ÖZELEŞTİRİ, HESAPLAŞMA YAPMADI'

Merkel'in, Almanya'nın Rusya politikası ve Putin ile ilişkileri hakkında açıklamaları, Alman basınının her kesimden tepki aldı, “Hatasını kabul etmedi, özeleştiri yapmadı, kendini savundu” cümleleriyle değerlendirildi. Münih'te yayımlanan  Focus dergisi, Merkel'in Rusya politikasının hatalı olduğunu belirterek, “Merkel, 2007'de Putin'in niyetini anladığını söyledi. Peki neden buna göre politika belirlemedi?” sorusunu yöneltti. Dergi, Almanya'nın en geç 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden sonra değiştirmesi gerektiğini savundu. Yorumda, Rusya politikasından ders çıkarıp Çin'e yönelik politikanın değiştirilmesi gerektiğini yazdı.

'SÖYLEŞİ BİR HAYAL KIRIKLIĞI'

Deutsche Welle, Merkel'in açıklamalarını bir hayal kırıklığı olarak niteledi, başbakanlığında olduğu gibi eleştirileri üzerine almadığını, soruları geri çevirdiğini yazdı. 16 yıllık başbakanlığı döneminde Almanya'nın dış politikasını dışişleri bakanlarından çok kendisinin belirlediğini hatırlatarak, “En azından bir özeleştiri yapmalıydı” yorumunu yaptı. Söyleşinin de ciddi bir tartışma ortamı oluşturmadığını belirtti. 

NDR (Norddeutsche Rundfunk) tarafından yayımlanan yorumda ise, Merkel'in 2011'de Kuzey Akım projesini, “güvenli bir gelecek için proje” olarak nitelediği hatırlatılarak, bunu büyük bir “yanlış anlaşılmalı” olarak niteledi. Yorumda, CDU'nin  yeni başkanı Friedrich Merz ile diğer parti yöneticilerinin Almanya'nın 20 yıllık Rusya politikasını “büyük bir yıkıntı” olarak niteledikleri hatırlatıldı. Putin'in Merkel'e, “Sovyetler Birliği'nin dağılması, 20. yüzyılın en büyük felaketi” dediğini yazan NDR, “Merkel, Putin'in bu sözünü dış politikasına temel alacağını görmedi” değerlendirmesini yaptı.

'UCUZ DOĞAL GAZ DAHA ÖNEMLİYDİ'

Özel RTL televizyonu da Merkel'in hatasını kabul etmemesini eleştirerek, “Putin'e karşı duruş sergilemekten çok Alman ekonomisi için ucuz doğal gaz önemliydi” değerlendirmesini yaptı. “16 yıllık başbakanlık yapmış biri halka hesap vermeli” diyen RTL, Merkel'in Kuzey Akım 2 projesini imzaladığını hatırlatarak, Kırım'ın ilhakından sonra Rusya'ya ağır yaptırımlar uygulanması gerektiğini savundu. Yorumda, “Steinmeier büyük gösterip özür diledi, şef Merkeldi, onun da özür dilemesi gerektirdi” denildi.

'MERKEL'E KENDİNİ İYİ HİSSETTİRME SÖYLEŞİSİ'

Berlin'de yayımlanan Tageszeitung gazetesi, dünyanın dramatik bir biçimde değiştirdiği bir dönemde Merkel'in altı ay konuşmadığını hatırlattı. Söyleşide özeleştiri ve eski politikaları sorgulamanın boşuna arandığını belirten gazete, “Merkel, '2014'de Kırım'ın ilhakından sonra Rusya'ya ağır yaptırımlar uygulanmalıydı' dedi. Peki, o zaman neden Kuzey Akım 2 projesini imzaladı? Bu soruya bir yanıt vermedi” yorumunu yaptı. Gazete, soruların eleştirici olmadığını belirterek, söyleşiyi, “Merkel'e kendini iyi hissettirme söyleşisi” olarak niteledi.