AK Parti dönemi grev yasağı listesi: 20 yılda 19 yasak

Nur Kaplan - Ogün Akkaya

ANKARA - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Metal-İş ve Özçelik-İş'in Bekaert Çelik şirketinin iki fabrikasında aldığı grev kararlarını "Millî Güvenliği Bozucu Nitelikte Görüldüğü" gerekçesiyle 60 gün 'erteledi'.

Cumhurbaşkanı Erdoğan 30 Aralık 2018’de partisinin il başkanları toplantısında, “Bizimle beraber grev denilen olaylar ortadan kalktı. Şimdi grevler yok. Grev olmuyorsa işçinin hakkını veriyorsun, hukukunu gözetiyorsun demektir” dese de AK Parti iktidarı döneminde, 2003 yılından 2022 yılına kadar toplamda 19 grev alınan kararlarla engellendi. DİSK-AR’ın verilere göre yasaklanan grev kararlarından 195 bin işçi etkilendi.

‘TÜRKİYE’DE EN ÇOK GREVİ YASAKLANAN SENDİKAYIZ, BİR MÜCADELE DAHA BAŞLIYOR’

Birleşik Metal-İş Sendikası Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu, Cumhurbaşkanlığı tarafından yasaklanan grevin anayasaya ve uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu, Kocaeli’de işçilerin greve başladığını ve haklarını alana kadar greve devam edeceklerini söyledi. “Türkiye’de en çok grevi yasaklanan sendika biziz. Bu nedenle defalarca üst mahkemelere, Anayasa Mahkemesi’ne gittik, hükümet tazminat ödemek zorunda kaldı. Buna rağmen hala grev hakkımızı engellemeye çalışıyorlar” diyen Serdaroğlu, şunları kaydetti:

“Arkadaşlarımızın burada hakları neyse, talepleri neyse sonuna kadar bu hakkı alma mücadelesini sürdüreceğiz. Tarihimizde bir mücadele daha başlıyor. Hükümet, grev yasaklama cesaretini gösteriyorsa bizim de buna karşı mücadele sorumluluğumuz var. Bugün burada göz yumarsak yarın başka bir işyerinde sorunla karşılaşırız. Türkiye’de bu yaşananlara artık birilerinin dur demesi gerekiyor. Geçmişte de pek çok grev yasağını tanımadık. Grev yasağının olduğu işyerlerinde, son verilen rakamların üzerinde sözleşmeler yaptığımız dönemler var.”

‘GREV ERTELEMESİ DEĞİL, YASAKLAMA’

Kocaeli’de ‘milli güvenliği bozucu nitelikte’ olduğu gerekçesiyle grevin “60 gün” ertelenmesi kararının bir ‘yasaklama’ olduğunu ifade eden Serdaroğlu, “60 gün içinde tekrar greve çıkma şansınız olmuyor. Üst mahkemeye başvuruyorsunuz, o süreç 2 yılda anca bitiyor. 60 gün içinde grev tekrarlanamayınca yetkiniz düşüyor. Karar, yıllar sonra çıkınca bir anlamı olmuyor. Yıllar sürecek bir mahkeme sonucunu beklemek değil, meşru ve fiili haklılığımızı ortaya koyarak mücadelemizi sürdüreceğiz” dedi.

‘SENDİKA VE İŞVEREN ARASINA DEVLET ARABULUCU OLARAK GİRMELİ, YASAKÇI OLARAK GİRMEMELİ’

Kristal-İş Sendikası Başkanı Erdal Akyazı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın almış olduğu grev ‘erteleme’ kararını değerlendirdi. Hangi sendikada olursa olsun grev yasaklarına karşı olduklarını belirten Akyazı, “İşçinin ve sendikaların bir silahı var o da grev. İşverenler elindeki bütün kozu kullanıyor ama hükümet sendikalara ve işçilere kozlarını kullandırmıyor. Grev yasağı çözüm değil. Sendika ve işveren arasına devlet arabulucu olarak girmeli, yasakçı olarak girmemeli” dedi.

‘BU İKTİDAR DÖNEMİNDE SADECE GREVLER DEĞİL, İŞÇİLERİN TÜM HAKLARI ORTADAN KALKTI’

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından alınan ‘erteleme’ kararının direkt olarak grevi yasaklama kararı olduğunu belirten Akyazı sözlerinin devamında şunları kaydetti:

"Bu karar bir defa grev ertelemesi değil, grevi direkt yasaklama. ‘60 gün süreyle grevi erteledik’ diyorlar ama 60 gün bittiğinde işveren ile anlaşamazsak greve çıkamıyoruz. Bir çeşit Türkiye’deki grevleri bitiriyorlar. Sendikalar eylem yaptığında da buna ‘yasadışı eylem’ diyorlar. Şişecam grevini de aynı sebeple ertelemişlerdi. Yasadışı olan devletin grevi ertelemesidir. Cam sektörünün milli güvenlikle ne alakası var? Bu iktidar döneminde sadece grevler değil, işçilerin tüm hakları ortadan kalktı."

AK PARTİ HÜKÜMETİNİN GREV YASAĞI LİSTESİ

AK Parti iktidarı tarafından yasaklanan ilk grev 1 Temmuz 2003’te Petrol-İş’in örgütlü olduğu Petlas Lastik Sanayi ve Ticaret AŞ’de gerçekleşti. Yine aynı yıl Kristal-İş üyesi 5 bin Paşabahçe işçisinin grevini daha başlamadan yasakladı. Yasağın kalkmasının ardından Paşabahçe işçileri 30 Ocak 2004’te greve yeniden başladı ancak bu grev kararı da yasaklandı.

21 Mart 2004’te Lastik-İş’in toplu iş sözleşmesi görüşmeleri anlaşmazlıkla sonuçlanınca aralarında Pirelli, Goodyear ve Brisa gibi lastik üretiminin yapıldığı 20 ayrı fabrikada 5 binin üzerinde işçi grev kararı aldı. Grev kararı, Bakanlar Kurulu tarafından yasaklandı.

5 BİN 800 İŞÇİNİN KATILDIĞI ŞİŞECAM’IN GREVİ DE YASAKLANDI

1 Eylül 2005 yılına gelindiğinde ise Türkiye Maden-İş’in örgütlü olduğu Erdemir Madencilik’teki 400 işçinin grev kararı yasaklandı. 27 Haziran 2014’te iktidardan grev yasağı kararı geldi ve 5 bin 800 işçinin Şişecam’a bağlı 10 cam fabrikasında 8 gün sürdürdüğü grev, genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu gerekçesiyle yasaklandı.

BİRLEŞİK METAL-İŞ’İN GREVİNİ BAKANLAR KURULU YASAKLADI

21 Temmuz 2014’te ise Bakanlar Kurulu, Çöllolar Kömür Sahası işyeri ile Çayırhan Kömür İşletmesinde, Türkiye Maden İşçileri Sendikası tarafından alınan grev kararını, genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu gerekçesiyle yasakladı. Alınan bu yasak kararı bin 500 işçiyi etkiledi. 30 Ocak 2015’te Bakanlar Kurulu, Birleşik Metal-İş’in, aralarında Anadolu Isuzu, Demisaş Döküm, Federal Mogul, Sarkuysan ve Türk Prysmian Kablo’nun da olduğu toplamda 15 bin işçinin çalıştığı 22 fabrikada uyguladığı grevi yasakladı.

OHAL DÖNEMİNDE DE GREV YASAKLARI DEVAM ETTİ

AK Parti’nin grev yasakları kararı OHAL döneminde de devam etti. OHAL’den etkilenen ilk grev Asil Çelik oldu. AK Parti, toplu iş görüşmelerinde anlaşmaya varılamaması üzerine Asil Çelik’te 18 Ocak 2017’de başlayacak grevi yasakladı. Birleşik Metal-İş’in örgütlü olduğu EMİS’e bağlı işyerlerinde 20 Ocak 2017’de başlayan grev, Erdoğan’ın da imzasının bulunduğu bir kararla ‘milli güvenliği bozucu’ nitelikte olduğu gerekçe gösterilerek yasaklandı.

AKBANK İŞÇİLERİ DE GREV YASAĞINA TAKILDI

20 Mart 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, Akbank grevi ‘Ekonomik ve finansal istikrarı bozucu nitelikte’ olduğu gerekçesiyle başlamadan yasaklandı. 22 Mayıs 2017 tarihli Resmi Gazete’de yer alan kararla Şişecam işçilerinin 24 Mayıs 2017’de başlatacağı grev “Milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu” gerekçesiyle başlamadan yasaklandı.

130 BİN İŞÇİYİ KAPSAYAN GREV ERDOĞAN’IN ONAYIYLA YASAKLANDI

Bir başka yasaklanan grev kararı ise 5 Haziran 2017 tarihinde Mefar İlaç Fabrikası’nda toplu sözleşme görüşmelerinden sonuç alınamaması üzerine alındı. Ancak bu grev kararı Bakanlar Kurulu’na takıldı ve “genel sağlığı bozucu nitelikte görüldüğünden” yasaklandı. 2 Şubat 2018 yılında ise Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası sözleşmesi kapsamında 130 bin işçiyi kapsayan grev kararı alındı ancak bu grev Bakanlar Kurulu’nun kararı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın onayıyla yasaklandı.

ERDOĞAN’IN SON GREV YASAĞI KOCAELİ’DEKİ FABRİKAYA

23 Mayıs 2018’de Petrol-İş üyesi Soda Kromsan işçilerinin Adana ve Mersin'de aldığı grev kararı grevin başlayacağı gün Bakanlar Kurulu kararıyla yasaklandı. 8 Ocak 2019’da ise İzmir Banliyö Taşımacılığı Sistemi Ticaret AŞ’ye bağlı işyerlerinde grev, Cumhurbaşkanı kararı ile yasaklandı.

8 Ekim 2020'de Petrol-İş’in örgütlü olduğu Şişecam’a ait iki fabrikadaki grev başlamadan yasaklandı. Son olarak ise Birleşik Metal-İş ve Özçelik-İş'in Kocaeli’de bulunan Bekaert Çelik şirketinin iki fabrikasında aldığı grev kararları, Erdoğan engeline takıldı ve yasaklandı.