7 soruda Amasra davası: Kaza, kader değil; katliam

AMASRA - Bartın'ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) ait maden ocağında 43 madencinin hayatını kaybettiği grizu ve kömür tozu patlamasıyla ilgili dava yarın başlıyor.

14 Ekim 2022'deki patlamayla ilgili Bartın Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülmeye başlanacak dava öncesinde Amasra'da madenciler anıldı ve basın açıklamasıyla duruşmaya çağrı yapıldı. Amasra'daki Madenci Anıtı önündeki açıklamaya madenci aileleri, sivil toplum kuruluşları, sendikalar, madenci ailelerinin avukatları ile birlikte Amasra Belediye Başkanı Recai Çakır ve CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu da katıldı.

Basın açıklamasında “Kaza, kader değil; katliam vurgusu” yapıldı. Bartın Adliyesi'nde görülmeye başlanacak olan dava öncesinde, 14 Ekim 2022'den bu yana yaşanan gelişmeler ise şöyle:

Patlamanın nedeni neydi?

Patlamanın yaşandığı TTK'ya bağlı Amasra Taşkömürü İşletmesi'ndeki (ATİM) havalandırma sisteminin eski olması ve 3 yıldır ihalelerin yapılmasına rağmen yenilenmemesi, patlamanın ana nedenlerinden biri olarak görülüyor. Ayrıca, ön bilirkişi raporuna göre madende grizu ve kömür tozu patlaması yaşandı. Bu da grizu patlamasına neden olan metan gazını ölçen sensörlerinin ve kömür tozu patlamasına karşı alınan önlemlerin yetersiz olduğunu gösteriyor.

Ön bilirkişi raporu ne diyor?

Madendeki patlamayla ilgili hazırlanan ön bilirkişi raporunda, ihmaller zinciri sıralanıyor. Raporda, madendeki havalandırma sisteminin yetersizliği, teknik personel sayısının az oluşu, bakanlık denetimlerinin yetersizliği, metan gazı seviyesinin sürekli riskli seviyelerde olmasına rağmen gereken önlemlerin alınmaması öne çıkıyor.

Soruşturma nasıl başladı?

Patlamadan 14 gün sonra, 28 Ekim 2022'de 25 kişi hakkında gözaltı kararı verildi, 24 kişi gözaltına alındı. Kalan 1 kişi ise, patlamada yaralanan kardeşine refakat ettiği için gözaltına alınmadı. Gözaltı işlemlerinin ardından, madenin müessese müdürü Cihat Özdemir, müessese müdür yardımcısı Salih Atmaca, İşletme Müdürü Selçuk Ekmekçi, iş güvenliği şube müdür vekili Volkan Soylu, işletme baş mühendisi Mehmet Tural, mühendisler Levent Aydın, İbrahim Hakan Mengeş ve Şahan Kahraman tutuklandı. Diğer şüphelilerin bir kısmı ise haklarnıda adli kontrol tedbiri uygulanarak serbest bırakıldı.

Suç isnadı ne?

43 madencinin hayatını kaybettiği patlamayla ilgili hazırlanan iddianamede, tutuklu sanıklardan 4'ünün "olası kastla öldürme", 4'ü tutuklu 19 sanığın ise "bilinçli taksirle öldürme" suçunu işledikleri gerekçesiyle cezalandırılmaları isteniyor. İddianamede, "Olası kastla öldürme" suçunu işledikleri öne sürülen sanıklardan Cihat Özdemir, Salih Atmaca, Selçuk Ekmekçi ve Volkan Soylu'nun bin 80 yıla kadar hapis cezasına çarptırılmaları talep ediliyor. 4'ü tutuklu 19 sanığa ise "bilinçli taksirle öldürme" suçu işledikleri gerekçesiyle 18 yıla kadar hapis cezası verilmesi talep ediliyor.

Bakanlık yetkilileri ve müfettişler neden yargılanmıyor?

Soruşturma kapsamında hazırlanan ön bilirkişi raporunda, Enerji Bakanlığı'na TTK Genel Müdürlüğü yetkilileri ile madeni denetleyen Çalışma Bakanlığı müfettişlerinin de sorumlu olduğuna dikkat çekildi. Bu raporun ardından Amasra Cumhuriyet Başsavcılığı, TTK Genel Müdürü Kazım Eroğlu, Genel Müdür Yardımcısı Ercan Gebeş, İşletmeler Daire Başkanı Tevfik Baş, İş Güvenliği Daire Başkanı Ahmet Sarıalioğlu, maden mühendisleri Murat Ayas, Sevin Vatansever ile başmüfettişler İrfan Güven ve Cemal Tekin hakkında soruşturma izni istedi. "Görevi kötüye kullanma" suçlaması yöneltilen yetkililer ve müfettişler hakkındaki soruşturma izni talebi, Çalışma Bakanlığı tarafından reddedildi. Enerji Bakanlığı ise savcılığa bilirkişi raporunun yayınlamasının ardından talebe ilişkin karar verileceğini bildirdi.

TTK Genel Müdürü'nün sicilinde ne var?

Hakkında soruşturma izni istenen ancak Enerji Bakanlığı tarafından bilirkişi raporunun beklenmesine karar verilen TTK Genel Müdürü Kazım Eroğlu'nun maden patlamalarıyla ilgili sicili kabarık. Eroğlu, TTK Genel Müdürü olmadan önce, Zonguldak'taki Kozlu Müessesesi Müdürü olarak görev yapıyordu. 7 Ocak 2013'te Kozlu'daki maden ocağında yaşanan patlamada 8 madencinin hayatını kaybetmesiyle ilgili davada yargılanan Eroğlu, "taksirle ölüme neden olma" suçundan 3 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Bilirkişi raporu neden hazırlanamıyor?

Patlamanın yaşandığı madende keşif için geçen mart ayında hazırlıklar başlatıldı. Ancak bu keşif hazırlığı, 16 Mart'ta durduruldu. Keşif hazırlığı, patlamadan sonra madende kurulan barajların kaldırılmaya başlandığı sırada yangın çıkması nedeniyle bitirildi. Önlem amaçlı kurulan barajların kaldırılmasının ardından maden ocağında yeni bir metan gazı ve kömür tozu patlaması yaşanmış olabileceği belirtiliyor. Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) üyesi avukatlar, keşifte delil karartılması şüphesinin önüne geçilmesi için bağımsız gözlemcilerin katılmasını ve kamera kaydı talep etmiş, bu talepler davanın görüleceği Bartın Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilmişti.