Terry Gilliam ve Don Quijote meselesi

Monty Python ekibiyle sinemaya giriş yapan ve yaptığı filmlerle muazzam bir kariyer sahibi olan Terry Gilliam, birçok yönetmenin hayalini gerçekleştirmek için yeniden kamera arkasına geçti ve The Man Who Killed Don Quixote'i yeniden çekmek için çalışmalara başladı...

Cervantes'in edebiyat üstü kitabı Don Quijote'nin özgün bir uyarlaması olan projeyle Terry Gilliam ilişkisi oldukça eskilere dayanıyor. Doksanlı yıllarda temelleri atılan ve çalışmaları başlayan proje o dönem gerçekleşememişti. Don Quijote'yi canlandırması planlanan Jean Rochefort’un hastalığı, Johnny Depp’in sıkışık programı, gün geçtikçe zarar eden sigorta şirketinin yöneticileri ve doğal şartların hızla değişmesi yüzünden daha ilk hafta tamamlanmadan proje iptal edilmişti...

The Man Who Killed Don Quixote'nin çekilememesi ve yaşanan aksilikler 2002 yılında gösterime giren "Lost In La Mancha" adlı belgeselde gün yüzüne çıkmıştı. Belgeselde projenin tüm detaylarını, güneşli bir havada aniden patlayan fırtınayı, çekim ekipmanlarını kullanılmaz hale getiren seli ve tüm kameraların nasıl bozulduğunu görebiliyorduk. Hatta sadece bunlar da değildi gördüklerimiz, kızgın finansörler de yer alıyordu bu görüntülerde.

Don Quijote’nin yeldeğirmenleriyle savaşması kadar uçuk bir fikirdi Don Quijote'yi beyazperdeye aktarmak, fakat Gilliam filmi çekmeye kararlıydı. 2009’da projeye tekrar el attı. Arcade Fire konseri sırasında MTV’ye konuşan yönetmen, çekimlerin yine ertelendiğini ama bu ertelenmenin ufak bir problemden kaynaklandığını söylemiş ve sorunun kısa zamanda çözüleceğini temenni etmişti. Ama ne yazık ki yönetmenin bu açıklamasından birkaç ay sonra finansal destek geri çekildi ve proje yeniden rafa kalktı.

KAHRAMANIMIZ MICHAEL PALIN'E EMANET

Yaşananlardan sonra elbette hiçbir şeyden emin olamıyoruz ama Terry Gilliam; The Man Who Killed Don Quixote'yi çekmek için bu kez daha önemli adımlar atmış gibi görünüyor. En azından oyuncularla anlaşmaların yapıldığına dair bilgiler kesin. Filmde Adam Driver, Olga Kurylenko, Stellan Skarsgård rol alacak. Don Quijote'yi ise Michael Palin canlandıracak. Hatta bir aksilik çıkmazsa filmin 2017 yılında vizyona girmesi bekleniyor.

Don Quijote'yi beyazperdeye uyarlamak için çalışan ve bir türlü istediği filmi çekemeyen sadece Terry Gilliam değildi. Orson Welles de Don Quijote ile uğraşmış ama bir türlü bu hayalini “tam anlamıyla” gerçekleştirememişti.

Welles, 1957 yılında çekmeye başlamıştı filmi ve bir oyuncak gibi oynuyordu Don Quijote’yle. Montaj masasında çektiği görüntüleri tartıyor, biçiyor yeniden montajlıyor ve yeni sahneler çekmek için oyuncuları bir araya getiriyordu. Don Ouijote’yi Francisco Reiguera, Sancho Panza’yı Akim Tamiroff’un oynadığı filmin rafa kalkmasının sebebi ise Reiguera’ydı. Oyuncunun 1969 yılındaki ani ölümünün ardından tamamlanamamış bir başyapıt adayı olarak kaldı Don Quijote.

Bu arada Don Quijote’yi film yapanlar da yok değil. Rafael Gil, 1947 yılında bu eşsiz romanı beyazperdeye taşımış ve Rafael Rivelles Don Quijote’yi oynarken, Juan Calvo Sancho Panza rolüyle beyazperdede boy göstermişti. Romana tam olarak bağlı kalmayan bu film dışında televizyon filmleri ve diziler çekildi.

Don Quijote, Türkçe'ye çevrildiği ilk günden bugüne kadar Türkçe edebiyatta da fazlasıyla yer edindi. Nazım Hikmet, Rıfat Ilgaz ve ben de dahil birçok yazar romanla kurduğu ilişkiyi kendi çalışmalarına aktarmıştı.

Don Quijote'nin edebiyatta gördüğü ilgi vakti zamanında Yeşilçam'da da karşılık bulmuştu. Semih Evin; Don Quijote'yi "Don Kişot Sahte Şövalye" adıyla beyazperdeye aktarmıştı. Kendi kategorisi içinde önemli bir yere sahip olan yapımda Münir Özkul sinema tarihine Don Kişot olarak geçti. Sami Hazinses ise edebiyat ve sinema tarihinin gördüğü en zayıf Sancho Panza'ydı.