10 maddede ‘Çocuklu Hayatın İlkeleri’

Leyla Akın

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Ilıkkan, çocuklu aileler için; bebeklikten başlayarak gelişim süreçleri boyunca ebeveynlerin sıkça yaptığı hataların da altını çizerek gerçek bir başucu kitabı hazırlamış. Ağaçkakan Yayınları’ndan bu yakınlarda çıkan Çocuklu Hayatın İlkeleri’nde yüzden fazla başlığın altında yalın bir dille ele alınan konular, ebeveynlerin en çok merak ettiği, bazen şüpheye düştüğü, bazen de kendilerini çaresiz hissettiği konular aynı zamanda...

Demet Ilıkkan, Çocuklu Hayatın İlkeleri, Ağaçkakan Yayınları, 2017.

Ebeveynlerin, çocukları büyürken baş ucundan eksik etmek istemeyeceği bu rehber niteliğindeki eserin içinden sizler için 10 madde derledik:

1. Anne-baba ve etrafındaki erişkinler onu çok sevecek

Çocuk kendisi olmalıdır. Anne-babanın beklentilerini karşılamak zorunluluğu bulunmamalıdır. Çocuk kendisi olduğu için sevildiğini hissetmelidir. Becerdikleri, söz dinlediği, yaptıkları veya yapmadıkları için değil...

2. İyi iletişim kurmak önemsenecek

Çocuğunuzla konuşurken basit bir dil kullanın. Anlaşılıp anlaşılmadığınızı önemseyin. Ne demek istiyorsanız onu açıkça söyleyin, konuyu geçiştirmeyin. Dediklerinizin, çocuğunuz tarafından kastettiğiniz şekilde anlaşılıp anlaşılmadığına dikkat edin. Yaklaşımınızda sevgi ve güven hissedilsin.

Tanıl Bora: Düşünmek aynı zamanda dert etmektir

3. Bir şeyden ısrarla yakınıyorsa dikkate alınacak

Çocuklarda kendilerini kelimelerle doğrudan anlatmak yerine davranışlarıyla dolaylı yoldan anlatmak daha yaygındır. Sorun, sıkıntı ne ise doğrudan bunu işaret etmek yerine davranışlarına yansıtarak, günlük düzenlerindeki aksamalarla mutsuzluklarını, dertlerini belli edebilirler.

4. Anne-baba öğrenmeye, denemeye, gelişmeye açık olacak

Sadece çocuk gelişmeyecek, sadece çocuk deneyip öğrenmeyecek, anne-baba, etrafındaki diğer büyükler de öğrenecek, deneyecek, gelişecek. Bu konuda istekli gayretli olacak. Yeniliklere açık olan, değişikliklere direnmeyen büyükler genellikle çocuklarının denemelerine, yanılmalarına daha hoşgörüyle yaklaşıp daha destekleyici davranırlar. Değişikliklere kendisi isteksiz olan önyargılı erişkin model, çocuğu da kendisine benzetir kısa zamanda.

Ercan Kesal: Bu fotoğrafa birazdan yağmur yağacak

5. Yemekle ilgili ödül veya ceza uygulanmayacak

Yemek doymak içindir, büyümek içindir. İhtiyaçtır. Herkesin ihtiyacıdır. Çocuğunuz için de ihtiyaçtır. Ödül veya ceza olmaya uygun değildir. Temel bir ihtiyacını, yaptığı bir yanlışı cezalandırmak, yapmasını istediğiniz bir şeyi yapmasını sağlamak veya yaptığı hoşunuza giden bir şeyi ödüllendirmek için kullanmak doğru olmaz.

6. Dijital ekran önünde kalınmayacak

Çocuk ekranla ne kadar çok baş başa kalırsa sosyal ilişkileri, ailesi ve çevresi ile muhabbeti o kadar bozulur. Bağıran, çağıran, öfkeli, uzlaşmaz bir hâl alır. Çalışmalar dijital ekran kullanımının bir büyük eşliğinde yapılmasının, izlenen veya oynanan her ne ise bu konuda yorumda bulunmanın, çocuğun algısının olumsuz etkilenmesini azaltacağı bildirmektedir.

Zülfü Livaneli: Yazarken canım çok yandı...

7. Oyun oynamak çocuğun en temel hakkıdır

Zamanında, yeterli miktarda ve istediği şekilde oynamak, çocuğun okul başarısını, arkadaş ilişkillerini, yaratıcılığını, alternatif çözümler geliştirme becerisini olumlu etkiler. Çocuğun oyun oynaması ciddiye alınmalıdır.

8. Hobisi olması özendirilecek

Hobisi olan çocuk yaratıcıdır, yaptığı aktivite ne ise onda derinleşmeyi dener; becerileri gelişir, çözüm üretmeyi öğrenir, hoşuna gider, eğlenir, paylaşır, kendi ile gururlanır, sevinir. Hobilerin anne-baba ya da büyükleri ile ortak olması şart değildir. Hobisi ona özeldir. Bir başarı alanı olarak düşünülmemelidir. Başarılması gereken bir konu değildir. Ona iyi gelmesi, mutlu olması ilk hedef olmalıdır.

Çocukların Cemal Süreya'sı: Aritmetik iyi kuşlar pekiyi

9. Yanlış yapabilecek

Çocuk yanlış yapmaktan hiç gocunmaz, hiç pes etmez, ona hiç olmadık anlamlar yüklemez. İstediği bir şeyse yolunda yanlış yaptığı, tekrar dener, baştan dener, bir de başka türlü dener. Sonunda da istediği gibi yapar. Yanlış yapmamasına özen göstermekten ziyade yaptığı yanlışlardan sonuç çıkarmasına, nasıl doğru şekilde yapabileceğine yönlendirmeye çalışın. Yaptığı yanlıştan dolayı onu eleştirmek yerine nasıl daha iyi ve doğru yapapbileceğini anlatın.

10. Sadece kendi ile ilgili değil evle de ilgili görev ve sorumluluğu olacak

Çocuğun kendi odasını, eşyalarını, oyuncaklarını iyi kötü toplaması dışında evin düzenine, evin birliğine dahil olması için de yönlendirilmesi gerekir. Kendisi dışındaki kişilerle ilgili işleri de yapması veya en azından yapmaya da dahil edilmesi, aile üyeleri arasındaki bağı geliştirir, paylaşmayı öğrenmesini hızlandırır, aidiyet hissini pekiştirir.

Kitaptan bir bölüm için tıklayabilirsiniz.